آیا از موانع صادرات دام سبک به عراق و فزار و نشیب های آن در سال 1401 آگاه هستید؟
پرداختن به بحث صادرات دام سبک به عراق در سال 1401 و فراز و نشیب های آن می تواند برای بسیار از صادرکنندگان که قصد فعالیت در حوزه خرید و فروش دام به کشورهای خارجی را دارند بسیار آموزنده باشد.
مشکلات صادرات انواع دام سبک
این مشکلات برای صادرات انواع فراورده های دامی در سال های 1400 و 1401 وجود داشت و باعث شد که بخش مهمی از ظرفیتهای صادراتی که امکان ارز آوری بالایی را داشت نادیده گرفته شود.
- بیشتر بخوانید: دام زنده بازار
برای همین است که شاید اختصاص یک مقاله برای بررسی مشکلات و راهکار های افزایش دام سبک به خارج از کشور بتواند راهی به سمت بهبود اوضاع اقتصادی دامداران و فعالان اقتصادی در عرصه خرید و فروش دام سبک و سنگین باشد.
ایران یکی از تولیدکنندگان انواع محصولات دامی است که توان صادرات صدها هزار راس دام را به خارج از کشور دارد.
این ظرفیت بسیار مناسبی برای ارزآوری برای کشور از راه خروج دام و راهی برای بهبود اوضاع وضعیت اقتصادی دامداران در کشور می باشد.
به خصوص که کیفیت گوشت دام تولید شده در کشور بسیار بالا بوده و برای همین مشتریان خوبی در کشورهای همسایه دارد.
از جمله می توان روی صادرات دام سبک به عراق و قطر یا کشورهایی مانند امارات تاکید کرد که در سال های گذشته ( به جز سالهای اواخر دهه 90 و سال 1400 و 1401) توانست ارز آوری خوبی را به همراه داشته باشد.
با این وجود در سال 1401 شاهد توقف صادرات دام سبک به عراق و سایر کشورهای همسایه به دلیل ممنوعیت صادرات بودیم.
این ممنوعیت صادرات به دلیل سیاستهای کنترل بازار دولت بود که در امتداد ممنوعیت صادرات بسیاری از محصولات پروتئینی از سالهای قبل دنبال می شد.
این امر اعتراضات زیادی را به بار آورد و دامداران تجمعات اعتراضی زیادی را در مراکز استانها برای آزاد شدن صادرات دام برگزار کردند.
در نتیجه این اعتراضات بود که دولت و مجلس تلاش کردند راهی برای صادرات مشروط دام به کشورهای خارجی باز کنند.
به این منظور بخشنامه های متعددی صادر شد که هر یک بندهایی داشتند که باعث ابهام در روند صادرات دام سبک و سنگین کشور می شد.
این امر موجب سردرگمی فعالان عرصه صادرات دام سبک و سنگین و ضررهای اقتصادی جبران ناپذیر برای تولید کنندگان داخلی شد.
صادرات دام سبک و سنگین
گوشت یکی از مهم ترین فراورده های دامی است که مصرف بالایی در سرتاسر جهان دارد.
می توان با صادرات دام سبک و سنگین موفق به صادرات گوشت به خارج از کشور و ارزآوری برای ایران شد.
در داخل کشور میلیونها راس دام پروراری توسط دامداران پرورش داده می شوند که کیفیت گوشت بسیار بالایی دارند.
لازم به ذکر است آمار تعداد دام سبک و سنگین که در داخل کشور در استانهای مختلف پرورش داده می شوند متفاوت بوده و از سالی به سال دیگر نوساناتی را تجربه می کند، برای مثال آمار دام سبک و سنگین در سال 1399 و سال 1400 متفاوت بود.
در سال 1401 نیز تعداد دام سبک و سنگین که در دامداری های داخل کشور وجود داشتند دچار تغییر شده بود.
اما به طور کلی ده ها میلیون راس دام سبک در قالب گوسفند و بز در داخل کشور وجود دارد که بخش بزرگی از آن در دست عشایر کشور می باشد.
- بیشتر بخوانید: دام زنده تهران
پرورش دام سنگین نیز با تعداد بسیار زیادی گاو و گوساله که در دامداریهای سنتی و صنعتی پرورش داده می شوند بخش مهمی از تولیدات دامی را شامل می شود.
البته به این آمار می توان تعداد شترها و گاومیش های پروار شده در کشور را اضافه کرد.
بر اساس آمارهای موجود در کشور به طور میانگین در سالهای گذشته بین 40، 50 و حتی تا 70 میلیون راس دام سبک وجود داشتند.
بیشترین آمار دام سبک متعلق به اسفندماه سال 1400 بود که بیش از تعداد دام سبک در سال 1399 برآورد می شد.
برای همین در سال های 1400 و 1401 علاوه بر امکان رفع نیازهای داخل به گوشت دام سبک، امکان صادرات این محصولات به خارج از کشور نیز وجود داشت.
در حوزه دام سنگین، اگر چه تعداد گاو و گوساله پرواری در کشور کمتر از نیمی از تعداد دام های سبک بوده است، اما باید توجه داشته باشید که وزن دام سنگین ممکن است تا ده برابر بیشتر از وزن یک دام سبک باشد.
برای همین است که ممکن است دامهای سنگین از نظر وزنی بیش از دام های سبک وزن داشته باشند و برای همین است که تولید بخش مهمی از گوشت قرمز کشور مربوط به گوشت حاصل از ذبح دام های سنگین مانند گاو ، گوساله و در مواردی شتر و گاومیش بوده است.
این تولیدات و افزایش تعداد دام پروار شده در کشور، امکان صادرات دام سبک و سنگین ایران را به بسیاری از کشورهای همسایه فراهم کرده است.
صادرات دام سبک
آیا می دانید آمار صادرات دام سبک باید با توجه به مازاد دام در کشور تعیین شود؟
آیا می دانید ایران ظرفیت صادرات دام سبک را تا چه تعداد در سال خواهد داشت و بهترین مشتریهای خارجی برای دام سبک ایران کدام کشورها هستند؟
صادرات دام سبک به طور معمول شامل صادرات گوسفند می شود که بخش مهمی از تولیدات دامی کشور را به خود اختصاص داده است.
به خصوص صادرات گوسفند یا بره نر جزو یکی از مهم ترین منابع درآمد ارزی کشور در صنعت دامپروری محسوب می شود.
هر ساله میلیون ها راس دام سبک و بره در واحدهای صنعتی و اکثرا به صورت سنتی توسط عشایر ایرانی پروار می شوند.
برای همین کشور ما کمبودی در زمینه تامین گوشت گوسفندی برای پاسخگویی به نیازهای داخلی ندارد.
البته توجه داشته باشید که درصدی از تولید دا سبک متعلق به جمعیت بز در داخل کشور است.
دامداران ما علاوه بر این که امکان تامین نیاز داخل را دارند، می توانند بخش قابل توجهی از دامهای سبک و بره های نر پروراری را به خارج از کشور صادر کنند.
- بیشتر بخوانید: خوراک دام سبک
اما در مورد این که بهترین مقاصد صادراتی برای ارسال بره و گوسفند کدام کشورها هستند، نیاز به توجه بیشتر به بازارهای منطقه ای و بین المللی برای پاسخ دادن به این سوال است.
اما به طور کلی، این کشورهای همسایه مانند عراق و قطر هستند که با کیفیت گوشت دام سبک ایرانی آشنا هستند و علاقه مند به واردات دام زنده از ایران می باشند.
صادرات دام سبک زنده
آیا به نظر شما ارزش صادرات دام سبک زنده در سال 1402 بیشتر خواهد شد؟
در این صورت کدام یک از کشورها بیشترین حجم واردات دام سبک زنده را از ایران خواهند داشت؟
به طور حتم در صورتی که دولت صادرات دام سبک زنده را آزاد کند، می توان شاهد افزایش ارزآوری این محصولات در سال 1402 بود.
اما در صورتی که روند در پیش گرفته شده در سالهای 1400 و 1401 ادامه یابد، به سختی می توان انتظار افزایش درآمد ارزی کشور از راه صادرات دام را داشت.
اما ممکن است با عملیاتی شدن بخشنامه های صادراتی و تسهیل روند صادرات به کشورهای همسایه بتوان قطر و عراق را به عنوان بهترین و نزدیک ترین مقاصد صادراتی دام سبک زنده معرفی کرد.
ارزش صادرات این محصولات نیز با توجه به قیمت گوسفند زنده به صورت کیلیویی و با استفاده از باسکول محاسبه می شوند.
به طور متوسط اگر وزن هر دام سبک را در حدود 50 کیلو در نظر بگیرید، قیمت هر گوسفند زنده به دلار در حدود 150 تا 200 دلار می شود.
البته این قیمت برای همه دامهای سبک یکسان نیست و مولفه های متفاوتی مانند نژاد دام، وزن دام و کیفیت گوشت آن روی قیمت صادرات دام سبک زنده تاثیر می گذارد.
اما در هر صورت اعداد ذکر شده در بالا نشان می دهد که با صادرات هر هزار راس دام سبک شاید بتوان ارزاوری حدود 200 هزار دلاری برای کشور داشت.
- بیشتر بخوانید: خوراک دام باگاس
اگر این تعداد بیشتر شود و با توجه به زیرساخت های موجود در داخل شاهد افزایش صادرات دام سبک به 5 میلیون راس در سال باشیم، می توان انتظار داشت که ارزآوری از فروش دام سبک زنده حتی به حدود یک میلیارد دلار نیز برسد.
البته با کمی تلاش و برنامه ریزی برای رفع موانع صادراتی و افزایش پرورار دام سبک در داخل کشور می توان به این هدف دست یافت.
زیرا که صادرات پنج میلیون راس دام سبک زنده کار امکان پذیری با توجه به زیرساخت های موجود در کشور در صنعت دامپروری و تلاش عشایر می باشد.
صادرات دام سبک 1401
به نظر شما چرا صادرات دام سبک 1401 محدود بود و آیا امکان صادرات در کنار کنترل بازار داخل برای عدم افزایش قیمت گوشت وجود نداشت؟
شاید با یک برنامه ریزی درست می توانستیم در سال 1401 موفق به صادرات دام سبک به خارج از کشور شویم.
در عین حال می توانستیم روند افزایش قیمت گوشت در داخل را کنترل کنیم تا مصرف کنندگان داخلی از افزایش قیمتها دچار آسیب نشوند.
با این وجود، شاهد بودیم که در این بین بسیاری از دامداران کشور به دلیل افزایش قیمتها و هزینه های تولید دچار خسارات جبران ناپذیری شدند.
- بیشتر بخوانید: خوراک دام و طیور ارگانیک
صادرات دام سبک در سال 1401 که می توانست فرصتی برای ارز آوری برای ما باشد، به موقعیت بسیار دشواری برای عشایر و دامداران و حتی صادرکنندگان محصولات پروتئینی در کشور تبدیل شد و بسیاری از آنها دامهای خود را با قیمت بسیار ناچیز به دلیل عدم برخورداری از بودجه لازم برای پروار آنها به فروش رساندند.
این امر بر لزوم برنامه ریزی درست برای مدیریت صادرات دام سبک زنده از کشور تاکید دارد و به طور حتم باید راهکاری اتخاذ شود که این اتفاقات خسارت بار برای صنعت دامپروری تکرار نشود.
در غیر این صورت انگیزه ای برای تولید و پرورش دام برای بسیاری از فعالان این عرصه وجود نخواهد داشت.
صادرات دام سبک آزاد شد
ممکن است در آینده نزدیک اخباری منتشر شود که صادرات دام زنده آزاد شد و دیگر مانعی برای ارسال دام های سبک کشور به خارج از کشور وجود ندارد.
این خبر می تواند برای صنعت دامپروری بسیار خوب بوده و حتی به صادرکنندگان کشور نیز کمک کند تا با استفاده از کارت بازرگانی و دیافت مجوز صدور دام موفق به کسب درآمدهای چند هزار دلاری شوند.
در سال 1401 بسیاری از دامداران منتظر این بودند که اخبار آزاد شدن صادرات دام نه در قالب بخشنامه ها که به صورت عملی باعث بهبود وصپضعیت اقتصادی آنها شود.
اما نگرانیهای موجود در کشور و عدم برنامه ریزی درست برای تنظیم بازار گوشت در داخل امید آنها را بر باد داد.
در صورتی که صادرات دام سبک زنده آزاد شود، توصیه می کنیم که حتما ریسکهایی که در بازارهای عراق و یا قطر وجود دارد را در نظر بگیرید.
زیرا که در برخی از موارد شاهد ارسال مرغ منجمد ایرانی به عراق و عدم وصول وجه محموله های صادراتی به دلیل اعتماد بیش از حد به خریدار بوده ایم.
برای همین دقت داشته باشید که اگر چه اعتماد به خریداران در بازارهای خارجی به دلیل نگرش مثبت ایجاد شده امری قابل تحسین است.
اما هرگز با اعتماد بیش از خود به خریدار خارجی موجبات از دست دادن سرمایه های خود را فراهم نکنید.
به طور حتم پیگیری حقوقی خسارات وارد شده و وجه محموله های صادراتی به دلیل قرار گرفتن طرف قرارداد در کشور دیگر می تواند سخت باشد و برای همین لزوم توجه به همکاری با شرکتهای معتبر در عرصه واردات دام زنده یا افراد دارای سابقه روابط تجاری با باززگانان داخلی را نباید نادیده گرفت.
مرزهای مشترک ما در خوزستان، ایلام، کرمانشاه و کردستان امکان صادرات دام سبک به عراق را از پایانه های مرزی بین دو کشور فراهم کرده است.
برای همین در صورتی که صادرات دام سبک آزاد شود می توانیم در کوتاه ترین زمان ممکن محموله های صادراتی را پس از قرنطینه دامها به این کشور ارسال کنیم.
لازم است به این منظور ابتدا با مذاکره با مشتریان عراقی روی میزان و ارزش صادرات دام زنده به توافق کنید.
پس از آن می توان دام زنده را به هر یک از شهرهای داخل عراق از جمله بغداد، بصره و سایر شهرهای عراق صادر کرد و علاوه بر رونق صنعت دامپروری شاهد ارزآوری بالایی برای کشورمان بود.