یکی از موادی که به صورت خوراکی و یا تزئینی قابل استفاده می باشد زرشک است و زرشک انواع مختلفی داشته و کاربرد و خواص بی شماری نیز دارد زرشک به صورتهای دانه اناری جنگلی کوهی و یا پفکی قابل تهیه می باشد.
زرشک نهالی همیشه سبز اما پر خار است که از هر چیز آن می توان استفاده خوراکی و غیر خوراکی کرد برای مثال ریشه و میوه و برگ و پوست آن به علت استفاده های دارویی نه تنها در ایران بلکه در بخشهایی از اروپا و یا آمریکای شمالی و جنوبی مورد استفاده قرار می گیرد و این ماده قرمز رنگ بیشترین آمار کشت را در ایران داشته و بومی ایران به شمار می آید و کشور ما هم به عنوان بزرگترین تولید کننده زرشک شناخته می شود.
زرشک را روی برنج برای سرو زرشک پلو می ریزند که باعث طعم بی نظیر و ظاهر اشتها آور می شود اما زرشک از جمله موادهایی است که هم خودش و هم عصاره آن که آب یا کنسانتره زرشک نامیده می شود دارای خواص فراوان و بی شماری هستند.
یکی از مواد موجود در زرشک الکالوئیدی به نام بربرین و یا برمانین و همچنین دارای آلکالوئید دیگری به نام اکسیاکانتین می باشد که دارای خواص دارویی بی شمار و فوق العاده ای هستند و به دلیل وجود این ترکیبات مواد موجود در زرشک در تولیدات دارویی جایگاه ویژه ای دارند.
اما خود زرشک در طبهای سنتی و اسلامی از مزاج سرد و خشک برخوردار است و همانطور که مورد انتظار است در تنظیم ضربان قلب دستی بر آتش داشته و تنظیم کننده فشار خون می باشد از طرفی به عنوان یک ضد تب شناخته شده و دارای ترکیباتی با خواص بی نظیر می باشد.
زرشک دارای یک آنتی بیوتیک قوی به نام بربرین است که با آن آشنا هستیم این آنتی بیوتیک باعث از بین رفتن میکروب ها به خصوص در خون و در دستگاه گوارش شده و التهابات زیادی را در خون و در دستگاه گوارش از بین می برد و به همین دلیل است که زرشک به عنوان تصفیه کننده خون شناخته می شود.
زرشک به طور کلی انواع مختلفی دارد که چند نمونه ذکر شد از نمونه های دیگر می توان به زرشک بی دانه یا زرشک زازالکی و یا زرشک زرافشانی اشاره کرد و لازم به ذکر است خواص زرشک فقط در مباحث و زمینه های دارویی خلاصه نشده و در مصارفی مانند رنگسازی و رنگ رزی نیز نقش تاثیر گذاری دارد.
زرشک دانه اناری جنگلی
یکی از مواردی که برای گروه بندی زرشک نام برده شد زرشک دانه اناری می باشد که می تواند کوهی و یا جنگلی هم نامیده شود اما زرشک دانه اناری از لحاظ ظاهر می تواند جثه ای بزرگتر از جثه زرشکهای معمولی داشته باشد و شکلی بیضی شکل و یا مانند قطره اشک می باشد و از طرفی بافتی نرم تر از زرشک معمولی دارد و به همین دلیل آبدار تر است یکی از دلایل تفاوت این نوع زرشک با انواع دیگر شرایط آبیاری متفاوت و نوع فراوری آن است.
این نوع زرشک هم همانند هر یک از انواع دیگر زرشک مانند زرشک پلویی یا پفکی دارای خواص بسیار زیادی می باشد که به آنها اشاره خواهیم کرد و ویژگی پایه همه زرشکها این است که همه به عنوان تصفیه کننده خون شناخته می شوند و خاصیت میکروب زدای و تصفیه سازی خون را دارا هستند همچنین این میوه در پاکسازی صفرا و در جلوگیری از ایجاد سنگ صفرا و مشکلات دیگر صفراوی دارای نقش است.
از طرفی این میوه قرمز در درمان بی اشتهایی و فقدان آهن موثر است همچنین می تواند بدن را از سموم پاک کرده و عفونتها را در بدن بهبود ببخشد این نوع زرشک گوارش را درمان کرده و کارکرد دستگاه گوارش را بالا می برد و در درمان یبوست نقش دارد و زرشک همچنین به علت دارا بودن مقادری زیادی از آنتی اکسیدان ها در پیشگری از سرطان نقش داشته و می تواند به ترمیم زخم های داخلی کمک شایانی کند.
زرشک دانه اناری جنگلی
همانطور که اشاره شد یکی از انواع زرشک نوع دانه اناری بوده می تواند جنگلی یا کوهی هم باشد و بر همین اساس راجع به زرشک جنگلی صبحت خواهیم کرد این نوع زرشک در جنگلهای مازندران قابل کشت و برداشت است و بطور کلی این نوع زرشک دارای ظاهری شبیه به باقی زرشکها است و اساس خواص آن هم با دیگر زرشک ها یکی می باشد.
امروزه میوه زرشک در فصل تابستان در جنگلها و مناطق جنگلی استان مازندران یافت شده و یکی از پر درخواست ترین مواد می باشد و زرشک طرفداران زیادی به علت دارا بودن خواص متعدد و مختلف دارد هم چنین می تواند یک گزینه مناسب برای کاشت بوده و می تواند به کسب درامد روستاییان و کشاورزان منجر شود و بسیای از بومیان از چیدن زرشکهای وحشی به علت وجود خارهای فراوان و تیغهای بسیار زیاد و تیز منصرف شده و به سراغ آن نمی روند.
زرشک دانه اناری کوهی
یکی دیگر از انواع زرشک نوع دانه اناری کوهی است و این نوع زرشک در مناطق مرطوب در کوهستانها روییده و سیاه رنگ می باشد که در اواسط فصل پاییز قابل برداشت می باشد و این نوع زرشک هم مانند باقی دارای خاصیت تنظیم فشار خون می باشد و توانایی پایین آوردن فشار خون و چربی خون را دارد.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که کنسانتره زرشک کوهی خاصیت پاک کنندگی کبد را دارد و آن را تقویت می کند و باعث روشن تر شدن پوست خواهد شد و این زرشک دارای مقادیر بسیار زیادی از روی و ویتامینهای گروه ب و سی بوده و همچنین منبعی از کبالت می باشد و این نوع زرشک طبع سرد و خشک داشته و از مقدار کالری کمتری به نسبت فیبر و پروتئین برخوردار است و از طرفی ریشه زرشک کوهی خواصی مانند هضم کنندگی غذا و تقویت کنندگی معده و دستگاه گوارش تب بر بودن و غیره دارد.
زرشک دانه اناری پفکی
یکی دیگر از انواع مثال زده شده میوه زرشک پفکی می باشد که دلیل تفاوت آن با زرشک های معمولی در نوع فراوری آن است و این نوع زرشک حدودا بعد از دو تا شش ماه پس از برداشت روانه بازار می شود اما به دلیل طعم و رنگ فوق العاده ای که دارد یک زرشک پر طرفدار و همچنین یک محصول صادراتی است.
این نوع زرشک در معرض نور آفتاب قرار نمی گیرد و به همین دلیل دارای رنگ طبیعی و قرمز است وبه همین دلیل به شدت مورد استفاده در آشپزی ایرانی سنتی قرار می گیرد اما نوع فراوری این نوع زرشک اینگونه است که برای خشک شدن آن را آویزان کرده که این روش در تولید کشمش هم استفاده می شود .
به همین دلیل نیازمند به یک مساحت بزرگی می باشد تا زرشکها دچار کپک زدگی و پوسیدگی نشوند بعد ازخشک کردن زرشکها نوبت به باد کشی رسیده و تا شاخ و برگهای اضافی از آن جدا شده و بعد مراحل دیگر به دست مشتری برسد.
