امروزه یک از صنایعی که می تواند شاخه های مختلفی از هنر را در بر بگیرد انواع صنایع دستی مسی و فلزی می باشد که هر کدام از رشته های آن دارای پیشینه ای قدیمی و کاربردی امروزی می باشد.
به صورت کلی صنایع دستی ایران به انواع و اقسام مختلفی تقسیم می شود که صنایع دستی فلزی مواد اولیه آنها فلز می باشد که با کمک ابزار مختلف شکلهای گوناگونی را بر روی آن ایجاد می کنند و از جمله صنایع دستی فلزی می توانیم به قلم زنی، مشبک کاری، ملیله کاری و غیره اشاره کنیم و یکی از آثار کهنی ایران قلم زنی می باشد که با استفاده از قلم و چکش بر روی فلزات مختلف مانند مس، برنج، طلا و نقره طرحهای گوناگونی حکاکی می شود.
قدمت این هنر به پنج یا هفت هزار سال پیش باز می گردد اما برخی از کارشناسان معتقدند که به دوران ساسانی یعنی هفت صد سال پس از میلاد مربوط می شود در دوران هخامنشی روشهای مختلف فلز کاری تا حد زیادی گسترش پیدا کرد و بعد از اسلام قلم زنی در ایران بسیار رایج بوده و در این دوره پرندگان و کشتیهای حیوانی بر روی انواع آلیاژها حکاکی می شد.
در دوره صفویه نوشتن نام امامان شیعه روی فلز یکی از حرفهای بسیار خاص بوده است و ظروفی که از مس، برنز و غیره ساخته می شدند و همچنین دربهای فولادی و پنجره ها برای مکانهای مذهبی و مقدس استفاده می شدند و این طرحها بیشتر طرح حیوانات بالدار با سر شیر، میهمانیهای درباری، گیاهان و پرندگان، جنگها و شکارها، موسیقی و ابزار موسیقی را در بر می گرفت که بیشتر بر روی طلا و نقره حکاکی می شده است.
روشهای مختلفی برای قلم زنی وجود دارد اما همه آنها دارای فرایند یکسانی می باشند که صنعتگر با قیر قسمت پشتی کار را می پوشاند تا از ایجاد سر و صدای زیاد یا سوراخ شدن جلوگیری به عمل آورد بعد از آن طرح مورد علاقه خود را بر روی سطح کار کپی می کند و وقتی که طرح بر روی آن کنده کاری شود صنعتگر قیر را با حرارت از ظرف جدا می کند و سپس شیارهای ظروف را با پودر ذغال و چوب می پوشاند.
طرحهایی که بر روی ظروف ایجاد می شوند معمولاً شامل اشکال هندسی، حیوانی، انسانی، طبیعی و مینیاتوری هستند که پس از تمیز کردن خطوط سیاه طراحی در سطح کار ظاهر می شود و هنر قلم زنی معمولاً بر روی ظروفی مانند بشقاب دیوارکوب، سینی، گلدان و غیره انجام می شود که برای طراحی از انواع اسکنه، چکش، سندان، کالیپر، دستگاه خم کننده و غیره استفاده می کنند.
در ایران دو سبک اصلی قلم زنی وجود دارد که می توانیم سبک تبریز و اصفهان را نام ببریم در سبک تبریز صنعتگر از طریق فشار مچ دست بر روی اسکنه و حکاکی فشار ایجاد می کند ولی در سبک اصفهان ضربات از طریق چکش صورت می گیرد فلزکاری یکی از بادوام ترین و مستند سازترین رسانه های هنری درباره اسلام می باشد چرا که بر روی برنج و فلز صورت می گیرد و احتمال ذوب شدگی و انحطاط آن پایین است.
حکاکی بر روی فلز با طرحها و روشهای مختلفی صورت می گیرد که می توانیم به کار برجسته، نیمه برجسته یا کارهای امدادی، تصویر ویژه، حکاکی از بین بردن فلز، زمان بندی، کوفتگاری یا مسدود کردن طلا و غیره اشاره کنیم.
در کار برجسته در هر دو طرف فلز حکاکی انجام می شود و قسمتی از آن که در گوشه قرار دارد حکاکی به صورت بیشتر انجام می شود و در کارهای امدادی پس زمینه توسط یک ابزار حکاکی فولادی به سمت پایین کشیده می شود و طرح بر روی بسیار زیبا جلوه گر می شود تصویر ویژه یکی از روشهایی است که تنها خطوط اطراف طراحی می شود و پس زمینه بسیار کوچک و بدون هیچ برجستگی صورت می گیرد.
در روش حکاکی از بین بردن فلز صنعتگر هر قسمتی از فلز را که مد نظر دارد از طریق ابزارهای مختلفی بر می دارد همین امر باعث می شود که درخشش رنگ قرمز و براق مس به خوبی مشخص شود و این روش یکی از قدیمی ترین روشهای حکاکی است که به نام کنده کاری بدون چکش نیز معروف می باشد و در روش زمان بندی برخی از قطعات کامل فلز را به شکل شبکه ای حذف می کنند و با ابزار برش و چکش طرحهایی مانند قفل را ایجاد می کنند.
یک الگوی عالی برای حکاکی کوفتگاری یا مسدود کردن طلا است که خطوط دورنمایی فلز کنده کاری می شود و فلزات نرم جدید در آن قرار می گیرد این روش بیشتر برای فولاد صورت می گیرد و یکی دیگر از صنایع دستی فلزی ایرانی مشبک کاری می باشد که در دوره سلجوقیان بسیار پر رونق بوده است و وسایلی مانند جا شمعی، جا عودی و غیره از پرطرفدارترین صنایع مشبک‌کاری محسوب می شود.
با استفاده از این هنر ظروف نقره را به صورت حیوانات در می آوردند و برای صاف کردن طرح از چکشهای چوبی استفاده می کنند و طرح مورد نظر را با اره موئی جدا کرده و همچنین تمام قسمتهای فرعی را خارج می کنند و حکاکی را بر قسمت اصلی متمرکز می نمایند.
استان آذربایجان شرقی در این زمینه بسیار پیشرو می باشد و صنعتگران آن تمام اصول را به درستی رعایت می کنند و محصولاتی بی نظیر و منحصر به فرد را تولید می نمایند و برای اشنایی با انواع صنایع دستی ایران همچون تابلو سفالی می توانید به سایت ما مراجعه کنید و از تمامی محصولات دیدن کنید.
مجموعه ما در این زمینه بسیار معتبر می باشد و امکان خرید عمده و مستقیم را برای شما عزیزان فراهم کرده است که در این روش خرید می توانید بدون حضور واسطه ها خرید رضایت بخشی را تجربه نمایید و در قبال محصولات هزینه مناسبی را بپردازید یکی دیگر از مزیتهای مجموعه ما خرید اینترنتی می باشد که شما می توانید محصولات مورد نظر خود را به راحتی سفارش دهید و در مکان مورد نظر تحویل بگیرید و برای دریافت پاسخ سوالات خود فرم درج شده در سایت را با دقت پر نمایید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند و شما را به صورت تخصصی راهنمایی کنند.
