در حال حاضر تجارت یکی از پتانسیلهای موثر و مهم در هر کشوری است؛ بنابراین تجار باید با تمام مراحل گمرکی از جمله سیستم آسیکودا که نقش قابل توجهی در تسهیل تجارت بین الملل دارد آشنایی داشته باشند.
گمرک یکی از بخشهای برجسته حوزه صادرات و واردات است، از این رو آشنایی با سیستم آسیکودا در پروسه کاری گمرک بسیار حائز اهمیت است.
آسیکودا و نقش آن در تجارت بین الملل
زمان در زندگی انسانها نقشی اساسی دارد؛ وقتی به تاریخ بشر نگاه می کنیم، متوجه می شویم که انسان در طول پیشرفت خود توانسته در همه امور مخصوصا زمان صرفه جویی ایجاد کند.
این موضوع باعث شده که در سیستم گمرک هم تحولی عظیم شکل بگیرد تا تاجران زمان را به صورت سطحی طی کنند.
الگوی نرم افزاری آنکتاد به نام آسیکودا برای هموار کردن تجارت شکل گرفت و تا به امروز بیش از 80 کشور دنیا از این سیستم قدرتمند استفاده می کنند و روز به روز تعداد کشورهای فعال در این سیستم اضافه می شود .
آسیکودا سیستمی بسیار مهم و پرکاربرد در روند گمرکی است که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد .
آسیکودا ASYCODA، سیستم پردازش اتوماتیک دیتاهای گمرکی است که در کشور ما با عنوان طرح نگار یا نظام گمرکی اطلاعات رایانه ای شناخته می شود.
این سیستم موفق، کمک می کند تا ترخیص کالا از گمرک در بهترین و سریع ترین حالت انجام شود.
سیستم آسیکودا می تواند با آشکار و آسان کردن راه های گمرکی، ارائه مدارک و اسناد و ترخیص کالا به روند مسیر سرعت ببخشد و هزینه هایی مثل کاغذ بازیهای اداری را به حداقل برساند که در روند تجارت بسیار موثر است.
آسیکودا کارهای حسابداری، فهرست بار، اظهارنامه های گمرک و همچنین ترانزیت را مدیریت و دیتاهای تجاری را برای بررسی و تحلیل اقتصادی و آماری آماده می کند.
بحث رایانه ای شدن گمرکات در تابستان سال 1370 مطرح شد؛ چندی بعد خانم مالمبرگ کارشناس ایرانی الاصل کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل، مامور معرفی این سیستم و بیان خصوصیات آن به گمرک ایران شد.
سیستمی که توسط نماینده آنکتاد معرفی شد به نحوی طراحی شده بود که می توانست بر روی ساده ترین رایانه ها کار کند.
حداقل سیستمی که مورد نیاز بود رایانه 286 با دو مگابایت حافظه و شصت مگا بایت هاردیسک و یک یا دو فلاپی دیسک بود.
سیستمی که توسط این نماینده از طریق رایانه قابل حمل خود نشان داده شد، قسمتی از سیستمی بود که در کشور غنا نصب و مورد استفاده قرار گرفته بود و این سیستم آسیکودا بود که با سیستم عامل پرولوگ کار می کرد.
به منظور روان سازی گردش کار ترخیص کالا و سرعت بخشیدن به انجام امور در گمرکات کشور در بخشهای صادرات و واردات، گمرک ایران بررسی و مطالعاتی را در این زمینه آغاز کرد که از جمله این بررسیها مطالعه در مورد سیستم مکانیزه آسیکودا و امکان تطبیق و پیاده سازی آن در گمرکات کشور بود.
حاصل این بررسیها انجام اقدامات مفصل و متعددی در زمینه های مختلفی بود که نهایتا در بهار سال 1375 گمرک جمهوری اسلامی ایران با تردیدهایی که داشت قرارداد اجرای طرح آسیکودا را در سایت نمونه گمرک مهرآباد با نمایندگی سازمان ملل در تهران امضا کرد.
سیستم آسیکودا و تجارت
با توجه به سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران در خصوص تشویق صادرات کالا و عنایت به این امر که تشریفات ترخیص کالاهای صادراتی به نسبت ساده تر می باشد، راه اندازی سیستم در بخش صادرات از تاریخ 17/10/1376 در گمرک مهرآباد که از جمله گمرکات مهم کشور است انجام شد.
پس از عملیاتی شدن این سیستم در بخش صادرات و رفع اشکالات آن بررسی و مطالعه جهت راه اندازی بخش واردات ادامه یافت.
با توجه به اینکه تشریفات ترخیص کالاهای وارداتی نسبت به صادرات بسیار پیچیده تر می باشد؛ لذا با بررسیهای بسیار و پس از طی مراحل مختلف سرانجام این بخش نیز در تاریخ 1376.6.12 در گمرک مهرآباد عملیاتی و راه اندازی گردید.
طبق بررسیهای به عمل آمده از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی، گمرک ایران از نظر اتوماسیون سازمان موفقی بوده است؛ زیرا اجرا و بهره برداری از برنامه آسیکودا را مستقلا انجام داده است.
تا کنون برنامه آسیکودا در 100 گمرک کشور نصب شده، اما در 66 گمرک به صورت کامل اجرا می شود.
سیستم آسیکودا با اهداف مختلفی راه اندازی شد که عبارت اند از:
- تسریع در ترخیص کالا: در این سامانه زمان انجام امور گمرکی به کمترین حالت می رسد و از تلف شدن وقت جلوگیری می شود؛ مثلا در کشور ژاپن، ترخیص کالا در مدت 15 دقیقه انجام می شود.
- بهترین استفاده از انبارها: مکان کالا و محلهای تخلیه انبارها، توسط نرم افزار کنترل می شود و بیشترین توان در کار صورت می گیرد.
- بهترین به کارگیری از نیروی انسانی: با این سیستم نیروی انسانی مفیدترین حالت کاربردی را خواهد داشت.
- پدید آمدن فرهنگ به کارگیری از سامانه های مکانیزه: روز به روز سیستمها در حال پیشرفت هستند و باید در راستای مسیر تکنولوژی حرکت کرد تا بیشترین میزان بازدهی را داشته باشیم.
- به دست آوردن درآمد بیشتر: با استفاده از این سیستم، کنترل ارباب رجوع راحت تر است و از یکسری سوء استفاده های مالی جلوگیری می شود که نتیجه آن کسب درآمد بیشتر است.
- به دست آوردن آمار دقیق و اصولی صادرات و واردات: در این سیستم روزانه و لحظه ای می توان جزئیات آماری را در اختیار داشت و مسئولین گمرک می توانند با ساختار دقیق سیاستهای خود را اجرایی کنند.
مکانات گمرکی سیستم مدرن آسیکودا به شرح زیر می باشد.
- حفظ و پشتیبانی همه راه های ترخیص و نظام گمرکی
2. نظارت بر روی ترانزیت محصول در مبدا و مقصد
3. به کارگیری اظهارنامه S.A.D
4. بهره گیری از کدهای بین المللی
5. چاپ اظهارنامه و گزارشات به صورت کامل
6. بهره گیری از کدهای محلی
7. توانایی پرداخت دستمزد و عوارض گمرکی توسط سیستم الکترونیکی بانکی
8. توانایی کد گذاری مجوزها و به روز نگهداشتن آنها
9. توانایی اظهار کالا از مسیر دور
10. انتخاب شماره ارزیابی و شماره کوتاژ و حذف دفتر کوتاژ
11. محاسبه گری درآمدهای گمرکی و صادر شدن قبض رسید به صورت اتوماتیک
12. نمایش گزارش دفتر ژورنال
13. اجازه حفظ حساب اعتباری و کم شدن اتوماتیک حقوق و عوارض از آن
14. توانایی دسترسی به کلیه اقدامات و اطلاعاتی که در رابطه با اظهارنامه انجام شده است.
15. به کارگیری راه گزینشی selectivity و کانالهای قرمز و زرد و سبز
16. نظارت بر روی ارزش کالا
17. نوشتن اظهارنامه متمم و محافظت از ارتباط دو اظهارنامه
18. توانایی نمایش لحظه ای و دقیق به واحدهای آماری
19. تعویض داده های اظهارنامه به کدهای EDI
مزایای سیستم آسیکودا شامل چهار مورد بسیار مهم می شود که عبارت اند از:
مورد اول: تسریع در روند کار است که سبب کاهش زمان امور تجاری در گمرک می شود و بسیار مفید است.
مورد دوم: کاهش هزینه های کاغذ بازی اداری است که به شدت در بالا رفتن راندمان موثر است.
مورد سوم: ساده سازی مسیر است که برای هر فردی این موضوع بسیار مهم می باشد.
مورد چهارم: کاهش تخلفات گمرکی است که این طرح مکانیزه را به بهترین حالت ممکن تبدیل کرده است.
نتیجه همه این موارد می شود رضایت ارباب رجوع که سیستم آسیکودا توانسته کاملا اصولی و دقیق رضایت و اعتماد ارباب رجوع را جلب کند.
نویسنده: صادق جلیلی عزیز مشاور تجاری آراد برندینگ