امروزه شرایط اقتصادی در اقصی نقاط جهان به گونه ای شده است که درآمد اکثر مشاغل پاسخگوی نیازهای مالی افراد نیست؛ به عبارت دیگر درآمدهای محدودی که اکثر شغلها نظیر: کارمندی، مغازه داری و کارگری دارد، حتی توان اداره یک زندگی معمولی را هم به انسان نمی دهد؛ بر همین اساس در خصوص قوانین کالای متروکه در گمرک و صادرات به عنوان روشی ثروت آفرینی، در این مقاله توضیحاتی ارائه شده است. بسیاری از افراد برای اینکه به درآمدهای بالاتر برسند و در کل ثروتمند شوند، تمایل دارند به عرصه تجارت وارد شوند؛ اما از آنجایی که در صادرات روشهای مارکتینگ و پیدا کردن مشتری را بلد نیستند و مشاوره های غلطی می گیرند، عمدتا به واردات روی می آوند، در حالی که اقسام دیگر تجارت به ویژه صادرات، درآمدهای بیشتری می تواند ایجاد نماید. 
کالاهای متروکه در واردات
اما ورود به عرصه واردات بدون داشتن دانش کافی از قوانین تایید ورود و ترخیص کالا در گمرک و بسیاری از داده های دیگر می تواند سبب آسیبهای مالی بسیار بزرگی به این دسته از علاقه مندان به تجارت شود. از جمله اتفاقاتی که در واردات گریبان تجار را تا به امروز گرفته است، می توان به مسئله کالاهای متروکه اشاره کرد. کالای متروکه چیست؟ چگونه کالایی در گمرک متروکه می شود؟ تکلیف کالاهای متروکه چه می شود؟ و سوالاتی از این قبیل، موضوع صحبت ما در این مقاله است. در انتها نیز به این موضوع پرداخته ایم که آیا از میان تمامی انواع تجارت، فقط واردات را می توان برای ثروتمند شدن انتخاب کرد؛ به نظر شما واردات بهتر است یا صادرات؟ کدام یک از این دو شیوه مرسوم تجارت در جهان سودآوری بیشتری ایجاد می کند؟ 
دلایل متروکه شدن یک کالا در گمرک
از نظر قانون، کالایی که در صادرات و یا واردات بیش از ۴ ماه از صدور قبض انبار آن در گمرک گذشته باشد، اما صاحب آن بنا به هر دلیلی کالا را تعیین تکلیف ننماید، به عنوان کالای متروکه در گمرک شناخته می شود. البته این عدد در گمرکهای هوایی ۲ ماه در نظر گرفته شده است؛ در شرایطی خاص، این بازه زمانی مجاز برای ترخیص کالا از گمرک تا ۲ ماه دیگر قابل افزایش می باشد؛ اما باید به این موضوع پرداخت، که چرا یک کالا متروکه می شود؛ معمولا در واردات بنا به دلایلی که در ادامه ذکر شده اند، کالا در اصطلاح متروکه می شود. عدم تکمیل اسناد مالکیت کالا بسیاری از وارد کننده ها به دلیل نداشتن دانش کافی از گمرک و یا عدم پرداخت بخشی از مبلغ مورد نیاز برای خرید کالا به فروشنده، اسناد مورد نیاز جهت احراز مالکیت کالا را در اختیار ندارند و یا مدارکشان ناقص است. معمولا در این شرایط، پس از اینکه می فهمند امکان ترخیص کالا از گمرک برای آنها وجود ندارد، در پی تکمیل مدارک رفته و اگر نتوانند به این مهم دست پیدا کنند و یا تاخیر داشته باشند، کالای آنها متروکه خواهد شد. 
نداشتن مجوزهای مورد نیاز جهت واردات و یا صادرات کالا در کشور ما نیز همانند همه کشورهای جهان، استانداردهایی از نظر کیفی و بهداشتی برای خرید و واردات کالا در نظر گرفته شده است؛ عدم اطلاع کافی از این استانداردها منجر به واردات کالا می شود که عمدتا مجوزهای مورد نیاز جهت ترخیص و واردات آن صادر نخواهد شد. در صادرات نیز اگر کالا استانداردها و مجوزهای مورد نیاز گمرک جمهوری اسلامی جهت خروج از کشور را نداشته باشد، کالا متروکه خواهد شد. از این رو به صادر کننده ها و وارد کننده های عزیز توصیه می شود که قبل از اقدام به خرید کالا در واردات و صادرات با پروفرما اینویس یا همان پیش فاکتور صادر شده، به نزدیک ترین گمرک مراجعه کرده و در مورد استانداردها و مجوزهای بهداشتی مورد نیاز گمرک جویا شوند و در صدد خرید کالایی با استانداردهای مورد تایید برآیند. نداشتن توانمندی مالی جهت پرداخت هزینه های ترخیص کالا عدم اطلاع از هزینه های ترخیص کالا تهران و مهم تر از آن عوارض گمرکی و مالیاتی که به واردات کالا تعلق می گیرد، موجب می شود که در اکثر موارد، وارد کننده در تامین و پرداخت این هزینه ها دچار مشکل شده و نتواند در موعد مقرر نسبت به ترخیص کالا اقدام کند.
کالای متروکه در گمرک چه می شود؟
کالاهایی که در گمرک متروکه می شوند، توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران مصادره شده و به روشهایی که در ادامه بیان شده به فروش می رسند.
- مزایده کتبی
- حراج
- خرده فروشی
گمرک پس از اقدام به فروش کالای متروکه از راه هایی که در بالا ذکر شد، اقدام به کسر هزینه های خود نموده و الباقی مبلغ حاصل از فروش کالا را پس از ارائه اسناد و مدارک مالکیت، به حساب صاحب کالا واریز می کند. 
شایان ذکر است که صاحب کالا نهایتا ۲ سال پس از فروش کالای متروکه توسط گمرک، فرصت ارائه اسناد مالکیت را خواهد داشت.
سطوح مختلف تجارت
تجارت تعریف شده از خرید و فروش عمده کالا و می تواند در ۴ سطح زیر انجام شود.
- تجارت داخلی: در این نوع از تجارت تامین کالا در داخل کشور صورت گرفته و فروش آن نیز در داخل کشور انجام می شود؛ بازار داخلی هر محصولی در کشورها از نظر ارزش مالی، نهایتا ۱ درصد بازار جهانی آن است.
از این رو یک تاجر اگر در بازار داخل فعالیت کند، می تواند درآمد خوبی برای خود ایجاد کند؛ اما عددهایی که در ماه به دست می آورد در مقایسه با صادرات اصلا به چشم نخواهد آمد.
- واردات: در این سطح از تجارت، کالا از خارج کشور تامین و پس از ترخیص وارد کشور شده و به فروش می رسد؛ واردات باعث خروج ارز از کشور شده و گاهی باعث می شود که فروش کالای ایرانی در بازار داخل با مشکلات عدیده ای رو به رو شود و بسیاری از تولید کننده ها به ورشکستگی و زیانهای مالی بزرگ برسند.
از طرفی با توجه به مطالب ذکر شده اگر وارد کننده، دانش کافی از قوانین نداشته باشد، واردات برای خودش هم ضررهای جبران ناپذیر در پی خواهد داشت.
- صادرات: صادرات به قسمی از تجارت اطلاق می گردد که در آن کالا از داخل کشور تامین و به کشورهای دیگر فروخته می شود؛ در صادرات با توجه به اینکه قیمت تمام شده کالاهای ایرانی نسبت به قیمت آنها در بازارهای جهانی پایین تر است، سودهای قابل توجهی می تواند برای تاجر، تولید کننده و البته کشور به ارمغان بیاورد.
- تجارت بین الملل: نوعی از تجارت است که در آن تامین و فروش کالا در خارج از کشور صورت می پذیرد.
ایجاد ثروت در واردات
همانگونه که بالاتر اشاره کردیم، واردات می تواند برای تاجر ایجاد ثروت کند، اما اگر ریشه ای و اصولی به مقوله واردات توجه کرده و اندکی تامل کنیم، متوجه می شویم که از هر نظر گاهی آسیبهای جبران ناپذیری به کشور وارد می کند. با توجه به غنی بودن ایران در اکثر مواد اولیه و تکنولوژی تولید، در سالهای گذشته بسیاری از علاقه مندان به کارآفرینی، اقدام به راه اندازی کارخانه ها و واحدهای تولیدی کوچک و بزرگ نموده اند. این موضوع سبب شده اکثر کالاهایی که امروزه شاهد واردات آنها هستیم از قبل در داخل کشور تولید شوند و آماده فروش و تامین نیازهای مردم باشند. آمارهای وزارت صمت نشان دهنده این است که بیش از ۷۰ درصد ظرفیت تولید کشور بی استفاده رها شده و به نوعی غبار مرگ بر شهرکهای صنعتی پاشیده شده است. البته از ظرفیت تولیدی فعال در کشور نیز بیش از ۴۰ درصد با عنوان مازاد مصرف داخل یاد می شود؛ به عبارتی اکثر محصولات تولیدی کشور، در حال حاضر گوشه انبار کارخانه ها خاک می خورند. حال در چنین شرایطی به نظر شما آیا واردات برای کشوری نظیر ایران توصیه و توجیه دارد؟ 
خروج از بحرانهای مالی فقط با صادرات
آدام اسمیت نویسنده کتاب ثروت ملل بیش از ده ها سال قبل در کتابش نوشته است، ثروت یک کشور میزان مازاد مصرف داخلی آن کشور در تولید می باشد؛ اما آیا این جمله می تواند درست باشد؟ بر اساس این جمله، کشور ما باید در میان ثروتمندان جهان قرار گیرد؛ اگر مازاد مصرف داخل به خارج از کشور صادر شود و در ازای آن، ارزی وارد کشور گردد، کشور ثروتمند شده و جمله فوق تایید می گردد، در غیر این صورت کشور روز به روز به سمت فقر کشیده خواهد شد. چرا که تولیدات انبار شده که بازار فروش ندارند، حتی در صورت عدم فساد باعث بلاک شدن سرمایه های کشور و در نتیجه بیکاری و فقر می شوند. عمده فعالین اقتصادی کشور ما به خوبی از اهمیت صادرات مطلع بوده و نیاز کشور به صادرات را درک می کنند؛ اما چه می شود که به جای صادرات به واردات روی آورده و فقط به ایجاد ثروت برای خود، حتی به قیمت نابودی بخشهای مختلف صنعت کشور فکر می کنند؟ عدم دانش کافی از شیوه های نوین مارکتینگ و جذب مشتری و البته تجربه های تلخ صادرات به شیوه های سنتی، موجب شده است که امروزه بیشتر تجار تمایل به واردات داشته باشند تا ورود به عرصه صادرات. 
تغییر روش زندگی موثر در صادرات
اگر نگاهی به موفقیت بزرگ ترین کشورهای صادر کننده در جهان بیندازیم، متوجه می شویم که تغییر روش زندگی مردم جهان و مدل خرید آنها به نوعی در مارکتینگ، مهندسی معکوس شده است. ساده تر بگویم اگر چین امروز بزرگ ترین صادر کننده جهان است و برای هر کشوری با هر بازاری کالا برای عرضه و فروش دارد، همواره سعی کرده خود را در مسیر آشنایی و خرید مشتریان قرار دهد، نه اینکه بخواهد با شیوه های سنتی به دنبال مشتری باشد. تجار ایرانی نیز اگر می خواهند در صادرات به موفقیتهای چشمگیر برسند، باید به جای استفاده از روشهای سنتی نظیر: سفر و بازاریابی در کشورهای مختلف، پروسه ای را دنبال کنند که باعث می شود در بازارهای هدف مورد شناخت مشتریهای بالقوه قرار گیرند؛ به این پروسه و شیوه هایی که امروزه باعث ایجاد شناخت می شوند، راهکارهای برندسازی گفته می شود. مجموعه آرادبرندینگ سالها است با ایجاد ساختارهای فروش نوین بر پایه جدید ترین روشهای برندسازی، سعی در رشد صادرات داشته و در این مسیر به موفقیتهای بزرگی رسیده است؛ مطالب مختلفی در مورد برندسازی و روشهای صادرات نوین در سایت و رسانه های آراد منتشر شده اند. از این رو سخن کوتاه کرده و به تمام فعالین اقتصادی کشور توصیه می کنم که اگر شما هم دغدغه رشد اقتصادی برای خود و کشور عزیزمان دارید از تکنیکهای برندینگ آراد برای صادرات بهره ببرید. نویسنده: صالح نوروزی عضو شورای سیاست گذاری آرادبرندینگ و مشاور تجاری