صنایع دستی ایران همواره بخشی بسیار مهم از فرهنگ و هویت این کشور بوده است و در این میان ترمه تکه دوزی یکی از برترین هنرهای دستی ایران محسوب میشود و ترمه پارچهای گرانبها است که از الیاف بسیار لطیفی تهیه میشود و توسط هنرمندان ماهر در صنایع دستی نفیس ایران بافته میشود و در این مقاله به بررسی رومیزی ترمه تکه دوزی خواهیم پرداخت و نقشهایی که در طرحها به کار میرود و همچنین اهمیت این هنر در صنایع دستی ایران را بررسی خواهیم کرد.
نقشهای منحنی مانند بته جقه و گلهای شاهعباسی:
در ترمه تکه دوزی، طرحهایی با منحنیهای بی همتا استفاده میشود که شامل بته جقه و گلهای شاه عباسی است و بته جقه نوعی حلقه مانند است که به صورت تکراری در ترمه تکه دوزی به کار میرود و این حلقههای بخصوص در ترمه تکه دوزی مشهور به ترمه حلقه دوزی نیز به کار میروند و زیبایی خاصی به طرح میبخشند و همچنین گلهای شاه عباسی نیز بخشی مهم از طرحهای ترمه تکه دوزی را تشکیل میدهند و این گلها در رنگها و اندازههای مختلف وجود دارند و به طرحهای ترمه خلاقیت و زیبایی فوقالعادهای میبخشند.
تنوع طرحهای ترمه تکه دوزی در نقاط مختلف ایران:
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد ترمه تکه دوزی ایران، تنوع طرحهای آن در نقاط مختلف ایران است و هر منطقه در ایران طرحها و الگوهای خاص خود را دارد و هنرمندان محلی به این تنوع و غنا دست میدهند. مثلاً در آذربایجان شرقی، طرحهایی با نقوش هندی و گلدستهها به کار میروند و در خراسان رضوی، طرحهایی با نقوش سنتی و گلها و بته جقههای ویژه در ترمه استفاده میشوند و این تنوع طرحها، ترمه تکه دوزی را به یک هنر بیمانند تبدیل کرده است.
اهمیت ترمه تکه دوزی در صنایع دستی ایران:
ترمه تکه دوزی به لحاظ فنی و هنری بسیار مهم و ارزشمند است و در صنایع دستی ایران جایگاه ویژهای دارد و اهمیت این هنر در عرصه صنایع دستی ناشی از طرحهای زیبا و منحصر به فرد استفاده از مواد با کیفیت بالا و همچنین پیوستگی به سنتها و گذشته است و ترمه تکه دوزی نمادی است از توانایی هنرمندان ایران در خلق آثاری با ارزش و خاصیت هنری بالا که همچنان در دوران مدرن هم جایگاه خود را حفظ کرده است.
رومیزی ترمه تکه دوزی یکی از برترین نمونههای صنایع دستی ایران است و بافتن ترمه و استفاده از نقوش و طرحهای خلاقانه این هنر را به لحاظ زیبایی و شکوه برتری میبخشد و ترمه تکه دوزی نماد هنر ایرانی است که با پیوستگی به سنتها و همچنین ارتباط بین هنر و فرهنگ، تاریخ و حضور خود را در صنایع دستی ایران حفظ کرده است.
بنابراین این هنر نه تنها ارزشمند بوده بلکه همچنان به عنوان یک هنر بیمانند تجاری و هنری مورد توجه است و به چشمان هوشمند هر فرد آگاهییافته، ترمه تکه دوزی یک هنر شاهکار است که علاوه بر زیبایی خاص خود و دارای اهمیتهای فرهنگی، اقتصادی و تجاری متعددی است و در ادامه به بررسی این اهمیتها میپردازیم:
1. اهمیت فرهنگی: ترمه تکه دوزی به عنوان جزء صنایع دستی ایران در حاکمیت بر فرهنگ و تاریخ بسیار قوی است و این هنر با توجه به طرحهای خود و نقوش تنوعبخش، ارتباط بین هنر و فرهنگ را تقویت میدهد و هویت فرهنگی کشور را نمایان میکند.
2. اهمیت اقتصادی: ترمه تکه دوزی از لحاظ اقتصادی نقش مهمی در توسعه صنایع دستی و اشتغالزایی در ایران دارد و برهمین اساس و این هنر توانسته است به بیش از چهل هزار نفر شغل زایی کند و به توسعه اقتصاد کشور کمک کند.
3. اهمیت تجاری: ترمه تکه دوزی به عنوان یک هنر بیمانند در بازار جهانی طرفداران بسیاری دارد و طرحهای زیبا و منحصر بهفرد، کیفیت بالای تولید و استفاده از مواد اصیل باعث شده تا ترمه تکه دوزی به یک کالای لوکس و با ارزش تبدیل شود و در نتیجه به بازارهای بینالمللی صادرات میشود و در بخشهایی از گردش ارز ایران تاثیرگذار است.
4. حفظ تراث فرهنگی: ترمه تکه دوزی به عنوان یکی از صنایع دستی سنتی ایران در حفظ تراث فرهنگی کشور نقش بسیار مهمی ایفا میکند و این هنر بر ارزشها و سنتهای مردم ایران تأکید میکند و به نوعی تاریخچه فرهنگی مردم را نگه میدارد.
نتیجهگیری:
هنر ترمه تکه دوزی نه تنها به عنوان یک هنر زیبا ارزشمند است بلکه اهمیتهای فرهنگی و اقتصادی و تجاری بسیاری نیز دارد و این هنر با محافظهکاری در استفاده از تکنیکهای سنتی و الهام از طرحهای خاص ایرانی به یک هنر بیمانند تبدیل شده است که در صنایع دستی ایران جایگاه ویژهای دارد و بنابراین حفظ و توسعه این هنر از اهمیت بالایی برخوردار است و باید برای جلوگیری از فراموشی و از بین رفتن آن تلاش بیشتری صورت گیرد.