از گذشته تا کنون، پوست حیوانات برای به دست آوردن ماده ای مستحکم، منعطف و با دوام به نام چرم پرداخت شده و برای پوشش و ساخت طیف گسترده ای از وسایل استفاده می شود. چرم یکی از اولین و مفید ترین کشفیات انسان است.
مراحل آماده سازی چرم
انسان بدوی حیوانات وحشی را برای تغذیه و امنیت شکار می کرد و سپس با پوست آن لباس، پاپوش، چادر و غیره می ساخت. امروزه، همچنان چرم یکی از محصولات جانبی صنعت گوشت است و برای ساخت انواع لباسها و لوازم جانبی و در صنایع مختلف به کار می رود.
با گذشت زمان شاهد پیشرفت و تنوع روشهای تولید چرم بوده ایم که پروسه ای پیچیده، دقیق و زمان بر به شمار می رود. پوست برای تبدیل شدن به چرم به صورت کلی باید مراحل آماده سازی، دباغی، پوسته زنی و برای برخی از انواع چرم پرداخت پوشش سطحی را بگذراند. هر مرحله شامل چند فرایند فیزیکی و شیمیایی است که چرم را به ماده ای فسادناپذیر و بادوام تبدیل می کند.
چرم عموما از پوست حیواناتی مثل گاو، گوسفند، گاومیش، شتر، اسب، گوزن، آهو بز، شترمرغ، تمساح، مار و غیره ساخته می شود ولی استفاده از چرم گاو، گوسفند و بز معمول تر است.
- مراحل آماده سازی
پوست در مرحله ی اول باید برای دباغی آماده شده و هرگونه مو ،پشم، گوشت اضافه و هرگونه نمک نگهدارنده از آن جدا شود. فرایند آماده سازی شامل شستشو، آهک زدن در مراحل مختلف، مو زدایی، جداسازی گوشت زیر پوست، برش زدن لایه های مختلف برای کاربردهای متفاوت، چربی زدایی، تنظیم اسیدیته ی پوست و غیره است که پوست را برای پذیرفتن مواد دباغی، آماده می کند.
در این مرحله در صورت ضخیم بودن پوست، پوست به چند لایه ی نازک تر برش می خورد که هر کدام با توجه به بافت و کیفیتی که دارند برای مصارف مشخصی پرداخت می شوند.
- دباغی
دباغی فرایندی است که پروتئین موجود در پوست خام را به ماده ای پایدار تبدیل می کند. پوست دباغی شده بر خلاف پوست خام، پس از خشک شدن انعطاف پذیر است و در صورت خیس شدن فاسد نمی شود و می توان از آن در ساخت محصولات با کاربری متنوع استفاده کرد.
دباغی چرم طبیعی، هم به صورت صنعتی و با استفاده از مواد شیمیایی صورت می گیرد و هم با استفاده از مواد گیاهی. دباغی گیاهی با خواباندن پوست در مایعی حاوی تانین انجام می شود که از گیاهان مختلفی مانند بلوط، صنوبر و غیره به دست می آید.
تانین طی فرایند شیمیایی چند روزه، جایگزین مولکول های آب حذف شده از پوست می شود. به همین دلیل پوست بعد از دباغی نرم و منعطف می ماند و پس از خشک شدن، شکننده نمی شود. چرم بعد از دباغی با مواد گیاهی، رنگ قهوه ای و بافت سطحی خود را حفظ می کند.
امروزه؛ دباغی معمولا به روش صنعتی انجام می شود که ارزان تر و سریع تر است و معمولا در یک روز انجام می شود. یکی از معمول ترین موادی که برای دباغی صنعتی استفاده می شود، کروم است.
در روش شیمیایی نیز، شاهد جای گیری مواد شیمیایی کرومی در فضای بین سلولی سطح پوست خام و جایگزینی یون های کروم با مولکول های آب هستیم. این واکنش هنگام شناور بودن پوست در محفظه ای حاوی مواد دباغی کرومی، که حول محور خود می چرخد، صورت می گیرد.
در این حین، نفوذ مواد دباغی را به صورت منظم بررسی می کنند و زمانی که درجه ی یکنواختی از نفوذ مشاهده شد، فرایند تثبیت مواد آغاز می شود. هر چه مواد دباغی بیشتر تثبیت شود، مقاومت دمایی چرم بالا تر می رود و چرم در اثر تغییر دما تغییر شکل نمی دهد.
همچنین با اضافه کردن روغن ها و چربی مخصوص در این مرحله و نفوذ آنها به پوست، چرم را نرم و مقاوم می کنند. چرم بعد از این مرحله، به دلیل نفوذ کروم، به رنگ آبی کم رنگ در می آید که اصطلاحا به وت بلو شناخته می شود.
چرمی که به روش صنعتی دباغی می شود، نرم تر و نازک تر است ولی بر خلاف دباغی گیاهی، بافت سطح پوست تا حدودی از بین می رود. با این حال طی سالهای اخیر تولید کنندگان چرم در کشورهای پیشرفته، به دلیل اثرات منفی مواد کرومی بر محیط زیست به استفاده از مواد گیاهی برای تولید چرم تشویق می شوند.
بعد از دباغی، رطوبت چرم خام را می گیرند و آن را به تدریج خشک می کنند. پوست ها برش می خورند، دسته بندی می شوند و برای مرحله ی بعدی آماده می شوند.
- پوسته زنی یا کراستینگ
در این مرحله تثبیت و اصلاح نهایی و در صورت نیاز رنگ آمیزی انجام می شود. در ابتدا برای تثبیت مواد و یکدست شدن بافت، چرم را مجددا آغشته به مواد دباغی شیمیایی یا گیاهی می کنند. سپس با استفاده از دستگاه یا در فضای آزاد رطوبتش گرفته و خشک می شود.
این مرحله با توجه به ضخامت چرم ممکن است چند بار تکرار شود. بعد از خشک شدن با استفاده از چربی، موم و روغن های مخصوص، بافت چرم پر و متراکم می شود. نهایتا برای از بین بردن برآمدگی ها و صاف شدن سطح چرم، آن را سمباده می زنند.
معمولا قبل از رنگ آمیزی، با مواد سفید کننده رنگ چرم را روشن می کنند. در این حالت چرم رنگ پذیر می شود و می توان آن را با طیف گسترده ای از رنگها، رنگ آمیزی کرد.
برای رنگ آمیزی، چرم را در محفظه های رنگ بزرگ قرار می دهند تا زمانی که پوست، همه ی مواد رنگی داخل محفظه را جذب کند. این مرحله حداقل هشت ساعت طول می کشد. پس از این مرحله چرم ها خشک می شوند و در نهایت در معرض بخار قرار می گیرند تا منعطف و آماده ی استفاده شوند.
- پوشش سطحی
برخی از انواع چرم، در پایان کار نیازمند یک فرایند تکمیلی هستند که شامل مواردی از قبیل روغن کاری، برس زنی، آبکاری، پوشاندن سطح با روکش، صیقل دادن، لعاب دادن و غیره می شود.
جنس مقاوم چرم و تنوع بالا در کیفیت، رنگ و بافت های سطحی که هر قطعه چرم را منحصر به فرد می کند، عدم جذب رطوبت و قابلیت تنفس چرم را به انتخاب مناسب و ارزشمندی برای ساخت انواع محصولات چرمی، لوازم کاربردی و تزئینی تبدیل می کند که با کمی مراقبت سالها ماندگاری دارند.
مشاوران ما در تمام ساعات شبانه روز آماده دریافت سفارشات شما برای تهیه و تامین انواع چرم مرغوب و با کیفیت و بهترین قیمت بوده و شما می توانید با اطمینان خاطر با مشاوران ما تماس گرفته و سفارش خرید خود را ثبت نمایید.
