خداوند به هر یک از ما انسان ها توانایی هایی داده و انسان ها را نسبت به آنچه نعمت داده مسئول ساخته است انسان ها نیز در قبال آنچه خداوند به آنها داده در دسته جات مختلفی قرار گرفته اند.
دسته ای از انسان ها هستند که به استعدادها و توان های خود آشنا شده اند و می دانند که چه ظرفیت بالایی در وجودشان هست اما قبول دارند که کوتاهی کرده و از آنچه خداوند به آنها داده کامل و درست استفاده ننموده اند.
و دسته دومی هستند که استعدادها و توان هایی که خدا به آنها داده را نشناخته و طبیعتا درست هم به کار نبسته و زیاد خسارت دیده اند.
هر دو گروه به دلیل آنکه اوضاعشان مناسب نیست یا آنکه می توانست بهتر از این باشد ناراضی اند اما دسته اول نارضایتی شان از خودشان است و از اینکه کوتاهی کرده اند ناراضی اند و راه نجات را در اصلاح خود و پی بردن به استعدادهای خود و بهره گیری از آنها می دانند.
اما دسته دوم نه تنها در پی کشف استعداد خود نیستند بلکه نارضایتی خود را به گردن این و آن انداخته و دیگران را گناهکار می شمارند حال شما با خود به تفکر بنشینید.
مقصر اوضاع خراب شما کیست؟مقصر کیست که شما به آنچه که شایسته تر بود نرسیدید و به آنچه کمتر است بسنده کردید؟آیا نمی توانستید بالاتر باشید از اینکه امروز هستید؟
- بیشتر بخوانید: کسب درآمد دلاری
اگر نمی توانستید بالاتر از این باشید و آنچه امروز هستید بیشترین ظرفیت شماست پس هیچ غمی در دلتان راه ندهید چرا که به همان میزانی که به شما توان داده شده زحمتتان را کشیدید و خداوند نیز همین را فرموده: سوره بقره آیه ۲۸۶
لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا
خداوند به کسی تکلیف نمی کند مگر به اندازه وسعتش.
امام صادق علیه السلام فرمودند: مردم امر نشده اند مگر به چیزی که کمتر از توانشان است پس هر چیزی که به گردن آنهاست چیزیست که توان انجامش را دارند و آنچه خارج از توانشان باشد از آنها برداشته شده است و لکن خیری در این مردم نیست.
اگر می توانستید بالاتر از اینها باشید و حال نیستید یقه چه کسی را می گیرید؟ از چه کسی به خاطر آنکه شما را عقب انداخته شاکی هستید اگر کسی به شما ضربه بزند آیا از او بیزار نمی شوید؟ اکنون از چه کسی بیشترین بیزاری را دارید؟در همین قسمت است که تمام شما خوانندگان دو بخش می شوید.
گروهی هستید که عقب ماندگی هایتان را به گردن دیگران انداخته و آنها را دلیل و باعث بدبختی های خود می دانید اکثر مردم از همین گونه اند همواره خودشان خوب و پاک و دیگران کثیف و زشتند و اعتقاد دارند که همواره مظلوم واقع شده اند.
خود را خوبی کننده به دیگران و دیگران را بدی کننده به خود می دانند در حالی که خدا می داند هیچ خیر بزرگی به دست آنان انجام نشده و هیچ شر بزرگی به سبب آنها رفع نگردیده است.
- بیشتر بخوانید: ایده های پولساز بدون سرمایه
اگر هم کمکی کردند بیشترش را به دشمنان و منکران خدا و رسولش کردند و اگر انفاقی نمودند بیشترش را در راه شیطان نمودند و برایشان تفاوتی نمی کرد که مومنی را یاری رسانند یا منافقی را و همواره در باورهای غلط خود غوطه ور بودند.
از اینرو بود که خداوند از یاری منافقان و کافران به آنها پاداشی نداد و اعمال زشتشان را اصلاح نگردانید و اوضاعشان را سامان نبخشید چرا که وعده فرموده:
سوره یونس آیه ۸۱
إِنَّ اللَّهَ لَا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ
یقینا خداوند عمل فاسدان را اصلاح نمی کند.
و گروهی هستید که دریافتید خطاها و اشتباهات خودتان دلیل اصلی ناکامی هایتان بوده پس ابتدا از اعمال زشتتان بیزار گشتید و نسبت به اصلاح آنها کوشیدید و از خداوند در این راه یاری خواستید و کمند این عده از مردم.
ای مردم اگر بخواهید برای ناکامی های خود دلیل بتراشید می شود به هزاران متهم رسید که ممکن است در بعضی جاها حق هم داشته باشید و آنها هم ضربه هایی به شما زده باشند.
اگر در حقتان ظلم کردند خداوند برایتان بستاند یا شما را توفیق دهد حقتان را بستانید اما آیا قبول ندارید که هیچ کس به اندازه خود انسان به خودش ظلم نکرده است؟
این کلام خداست و برهانیست روشن برای همه کسانی که می خواهند ریشه ضررهایی که در زندگی کرده اند را به حقیقت بیابند که فرمود: سوره مائده آیه ۱۰۵
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ ۖ لَا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ
ای کسانی که ایمان آوردید نفس های خودتان است که بر علیه خودتان است زمانی که شما هدایت شده باشید هر کسی که گمراه باشد به شما ضرری نمی رساند.
پس بدانید آنچه دلیل ضررهای ماست دور ماندن خودمان است از هدایت چون از هدایت دور شدیم کسانی که گمراه بودند توانستند به ما ضرر بزنند.
پس اینکه می گویی دلیل ضرر من فلان شخص است بیراه نمی گویی اما بدان پیش از آنکه او را متهم کنی خودت را متهم کن که از هدایت فاصله گرفتی و گمراهی را برگزیدی.
اگر گمراهی را بر نمی گزیدی گمراهی گمراهان تو را ضرری نمی رساند و این سخن خداست و چه کلامی از کلام خدا راست تر است؟ گام اول همین است بپذیر که خطاهای خودت بیچاره ات کرده است بپذیر اگر امروز در سختی به سر می بری پیش از همه چیز و همه کس خودت دلیل آنی.
در همین جامعه با وجود تمام شرایطی که تو داری دیگرانی هم هستند که اگر بدتر از تو نباشند بهتر از تو هم نیستند اما راه هدایت را یافته و آن را برگزیده اند و از گمراهی فاصله گرفته و موفق شده اند.
پس ابتدا خودت را مواخذه کن و خطاها و گمراهی های خودت را چاره ای نما ثعلبه خشنی می گوید از رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره این آیه پرسیدم که تفسیر آن چیست؟
رسول خدا فرمود: به معروف امر کن و از منکر باز دار و صبور باش در سختی های این راه که به تو اصابت می کند و چون به شخص حریص و بخیل دنیادوستی رسیدی که تابع هوای خویش است و تنها رای خود را بر رای های دیگر ترجیح می دهد پس آنجا تنها متوجه خودت باش و از نصیحت او دست بردار.
- بیشتر بخوانید: چگونه درآمد دلاری داشته باشیم؟
ابن عباس روایت می کند که رسول خدا فرمود:
ای مردم خود را محکم نگه دارید که اگر شما هدایت شده باشید گمراهان به شما ضرری نمی رسانند این علی جان من و برادر من است و او کسیست که چون از او اطاعت کنید هیچگاه از هدایت جدا نخواهید شد او کسیست که هیچگاه گمراه نمی شود و ذره ای ظلم و ستم روا نمی دارد.
بدانید هر کس از او جدا شود دیگر از آسیب دیدن از ناحیه ی گمراهان در امان نخواهد بود امام صادق علیه السلام فرمود: این آیه درباره تقیه نازل شده است که چون به شخصی رسیدید که سخن خیرخواهان را نمی شنود و نظر کسی را جز نظر خود قبول ندارد او را به حال خود واگذارید و تنها به اصلاح نفس خویش مشغول باشید.
و خوشا به حال کسی که می خواهد تغییر کند و قبول دارد خطاهای خودش را با چنین کسی می شود حرف زد خیرخواهان می توانند در حقش خیرخواهی کنند و بدا به حال کسی که نمی خواهد تغییر کند و دارای نظری شده که دیگر رأیش را چیزی عوض نمی کند.
برای چنین کسی وظیفه ی خیرخواهی از سمت دیگران برداشته می شود و دیگر لازم نیست تا خیرخواهان در حقش خیرخواهی کنند و سزاوار است تا او را به حال خویش واگذارند تا دیر یا زود ثمره رأی باطلش را دریابد و با ضررش مواجه گردد.
