قیمت شیرینی و شکلات + مشخصات بسته بندی عمده و ارزان

امروز می ­خواهم در حوزه صادرات شیرینی و شکلات با شما صحبت کنم یکی از حوزه­ های بسیار جذاب شیرین و خوشمزه حوزه­ای که سراسر تنوع رنگ طعم و جذابیت­های خودش را دارد.

این حوزه یکی از حوزه­ های خیلی خوب است یک حوزه خیلی عالی است و شما می ­توانید از تلفیق محصولات شکلاتی و شیرینی ­ای ایران محصولات جدیدی خلق کنید.

در واقع شکلات و شیرینی خودش یک گروه از محصولات است یک شاخه­ خاص از محصولات نیست سعی می­کنیم که در این کلاس که به شیرینی و شکلات ظرفیت­ ها و مزایا و معایبش می­ پردازیم نکاتی هم در مورد صادرات آن بگوییم که بتوانید از آن استفاده کنید.

خیلی از شما ممکن است حوزه کسب و کارتان شیرینی و شکلات نباشد اما از این نکات و این چیزهایی که به شما می ­گویم می ­توانید در کسب و کارهای خودتان استفاده کنید تا بتوانید خروجی­ های بهتری بگیرید.

صادرات شیرینی و شکلات

چیزی که وجود دارد این است که محصولاتی که در حوزه صادرات قابل استفاده است خیلی محصولات متفاوت و متمایز زیادی وجود دارد و مواردی پیش آمده که محصولاتی معرفی کردم یا در موردش صحبت کردم که اصلاً کسی این­ ها را نمی­شناخته و ما گفتیم ظرفیت­های صادراتی دارد و بسیاری هم امکانات دارد.

امروز در مورد شیرینی و شکلاتی هایی صحبت می­کنیم که خیلی­ ها آن ها را می ­شناسند و اکثر ما تصورمان این است که شیرینی و شکلات اکثراً وارداتی هست و ما ظرفیت صادراتی آن چنانی در این حوزه نداریم.

همان طور که بعضی از دوستانی که در حوزه قهوه کار می­ کنند تصورشان این است که قهوه ظرفیت وارداتی دارد و ظرفیت صادراتی برای عرضه در بازارهای جهانی ندارد و نباید در این حوزه خیلی وقت گذاشت تا بخواهیم خروجی­ های خوبی از آن بگیریم اما شیرینی و شکلات این طور نیست.

اگرچه قهوه هم این طور نیست اما تصورات ما گاهی مانع از رشد ما یا حرکت ما در مسیرهایی که می ­توانیم از آن درآمد کسب کنیم میشود امروزه بعضی از بچه ­ها روی حوزه ­های خیلی خاصی سرمایه گذاری می­کنند چون دیدگاه­شان خیلی بزرگ تر از این حرف­ها هست.

ممکن است بعضی از محصولات را اصلاً کسی نشناسد و امروز کسی در دنیا مصرف کننده آنها نباشد اما این­ها به عنوان پیشتاز وارد این قضیه شدند تا از آن استفاده کنند شیرینی و شکلات جزء این­ها نیست جزء کالاهای پرمصرف ذائقه­ ای و بسیار جذاب است.

برندهایی که ایران وجود دارد در این زمینه بسیار خوب توانسته اند کار کنند ولی ظرفیت کارش خیلی خیلی بیشتر است از آن چه که امروز دارد کار می­ شود.

وقتی ما در مورد شیرینی و شکلات صحبت می­کنیم از نظر کالایی و یا از نظر گمرک که HSCode  مشمول حالش میشود یعنی یک گرید از محصولاتی که حالا شامل شیرینی شکلات بیسکوئیت نان شیرینی کیک و کلوچه آب نبات تافی فوندانت­ها آدامس­ها بن­بن­ها ویفرها پاستیل­ها و غیره همه در این گروه قرار می ­گیرند.

این محصولات بر اساس موادی مثل شکر و آرد و روغن و کاکائو و این جور چیزها تولید می­شود و از نظر گمرک در یک رده قرار می گیرند که HSCodش را من الان یادم نیست ولی در یک رده از گروه محصولات هست.

یعنی شما اگر ویفر بخواهید صادر کنید HSCode با شکلات و بیسکوئیت نزدیک به هم هست و خیلی تغییری ندارد مثلاً در شش رقم عددی که وجود دارد دو رقم آخرش متفاوت می­ شود و چهار رقمش یکسان است.

پس از نظر گمرک و از نظر آمار صادراتی این­ها همه یک ظرفیت­­های خیلی خوبی دارد در حال حاضر در بازار خودمان در حوزه کیک و کلوچه و نان شیرینی و بیسکوئیت خیلی خوب کار نشده است.

من اولین صادراتی که داشتم تقریباً ۱۰ سال پیش در حوزه کنسروها بود و پارت بعدی که به قزاقستان فرستادم حوزه کیک و کلوچه و ویفر و محصولات مختلفی بود که ما آنجا بازارش را پیدا کردیم و برای مشتری­ های آنجا فرستادیم.

این موضوع به عنوان اولین صادرات­ها تجربه شیرینی بود که برای من اتفاق افتاد و برای شما هم می­ تواند تجربه شیرینی باشد هم طعمش و هم مزه­اش و هم پولی که از آن می ­توانیم به دست بیاوریم.

یک وقت­هایی آدم یک کسب و کاری راه اندازی می­کند پولی که از آن به دست می­آید خیلی لذت بخش نیست اما پول صادرات خیلی لذت بخش است چون هم طیف کارش بسیار متفاوت است و هم توان صادراتی بسیار زیادی دارد.

دوستانی که حالا می­ پرسند که چه محصولی صادر می­ کنید؟ این را باید بگویم که من کاری که دارم انجام می­ دهم نمی­ توانم برای شما توضیح بدهم چون اصلاً مدل کار من با مدل کار شما فرق دارد.

انشاء الله شما هم بعد از یک مدتی یک حجم زیادی از صادرات که انجام دادید به یک سطحی از رشد که رسیدید بیائید و بگوئید من دارم سالی ۱۰ میلیون ۲۰ میلیون دلار صادرات می ­کنم حالا می­ خواهم یک طیف جدیدی از کار را وارد بشوم آن وقت من به شما می­گویم نمی­شود در مورد همه مباحث تجاری و کسب و کاری همین جا صحبت کرد.

بگذارید قدم به قدم با هم جلو برویم هر موقع این حدها را به دست آوردید بالای چند ۱۰ میلیون دلار در سال صادرات کردید بیائید تا من یک طیف جدید از کار را می­گویم که امیدوارم یک دنیای متفاوت­ تر و یک دنیای بزرگ تری بیاید.

مسیری را که ما داریم برای شما مشخص می­کنیم مسیر ­بن بستی نیست شما هر قدمی که دارید بر می­دارید با توجه به استعداد خودتان با توجه به توانمندی­ های موجود خودتان خواهد بود.

امروز من در بازار داخلی شروع می­کنم به کسب و کار و سرمایه به دست می­آورم مشتری­ های صادراتی­ ام را پیدا می­کنم و بعد قدم­های بعدی وارد بازارهای صادراتی می­شوم.

قدم­های بعدیم همین طور و قدم­های بعدی هم چیزهایی وجود دارد که همه شما می­توانید به دست بیاورید همه شما می­توانید وارد آن بشوید اما متأسفانه هنوز که هنوزه با وجود این که درآمدهای خیلی خوبی دارند وارد حوزه صادراتی خودشان نشده ­اند و خودشان را عقب نگه داشته ­اند.

شاید صادرات می­کنند اما آن صادراتی که من در موردش صحبت می­کنم را نمی­کنند با یک مسیر کج­دار مریز خیلی آرام آرام دارند پیش می­روند ولی می­ توانستند این مسیر را خیلی سریع­تر و خیلی پر قدرت­تر پیش ببرند و خروجی­ های خیلی خیلی بزرگ تر از کارشان بگیرند به قول دوستی می­گفت زمین و ملک می­خریم اما به سرمایه ­گذاری­ های بزرگ تر فکر نمی­کنیم.

مزایای صادرات

چیزهایی وجود دارد که شما در مسیر صادرات می­توانید به دست بیاورید که خیلی خیلی بزرگ تر است از زمین و ملکی است که مثلاً امروز فوقش یک میلیارد زمین می­خرید و می­گویید کار می­کنید و یا یک میلیارد ماشین می­خرید.

این کل چیزی است که امروز با شرایط امروزتان می­توانید بدست بیاورید حالا چند میلیارد ماشین بخرید ته آن همین است اما چیزی که دارم به شما می­گویم خیلی اعدادش متفاوت­ تر و سطح زندگی­تان متفاوت­ تر است.

از کجا می­گویم؟ من دوستانی داشتم که وارد کار صادرات شدند که امروز شروع کردند به کار صادرات فردا من می­بینم که طی چندین سال پسرانشان و پسران پسرانشان فرزندان فرزندانشان همه نسل به نسل این­ها وارد همین تجارت شده­ اند و امروز برای خودشان جایگاه­ های خیلی متفاوتی دارند و الحمدلله خروجی­ هایشان خیلی متفاوت شده و دنیایشان عوض شده است.

امروز در دنیا جایگاه دارند یعنی خانه­ شان یک کشور نیست خانه ­شان یک محل نیست امروز همه جای دنیا یک خانه دارند همه جای دنیا آن­ها را می­پذیرند و همه جای دنیا به عنوان یک تاجر سرآمد به آنها احترام می­گذارند و این آن چیزی نیست که یک خانواده به راحتی بتواند به دست بیاورد.

حالا کم کم که رشد کنید متوجه می­شوید و بدست می ­آورید که چطور هست در مورد وضعیت تولید محصول و جغرافیای تولیدی چیزی که در این گزارش آمده و می­گویند که در ۱۰ سال اخیر رشد خیلی خوبی داشته و ما هم دیدیم که تولید کننده ­های خیلی زیادی وارد این عرصه شدند.

اعم از تولید کننده ­های کیک و کلوچه گرفته شیرینی و شکلات گرفته و طیف بسیار متنوعی از این محصول را دارند درست می­کنند و از نظر کمی و کیفی به جایگاه ­هایی رسیدیم که به راحتی می­توانیم واقعاً با اکثر کشور­های دنیا رقابت کنیم.

قرار نیست که محصولات فوق لوکس داشته باشیم اما در محصولات لوکس هم جایگاه خوبی داریم و می­توانیم در این زمینه وارد بشویم.

مشکلات موجود در تولید

چیزی که در این گزارش به عنوان مشکلات موجود در تولید مطرح کرده که ما برای این­ها راه حل داریم اعم از کمبود نقدینگی مشکل وارد مواد اولیه و افزایش قیمت مواد اولیه.

این­ها پارامترهایی هست که ما برای همه این­ها راه حل داریم و تولید کننده­ هایی که درگیر این مسئله هستند تاجرهایی که درگیر این مسئله هستند با روش­هایی که ما داریم می­توانند بحث نقدینگی خودشان را حل کنند.

اکثر تاجرهای ما متأسفانه به عرصه های سرمایه گذاری در این کار نگاه می­کنند تا عرصه­ های تجاری آن در تجارت سرمایه گذاری یا توسط بانک انجام می­شود یا توسط خود مشتری خریدار یعنی سرمایه گذار جدا هست و خریدار و تولید کننده جدا هستند و تولید کننده با سرمایه خریدار وارد عرصه تولید می­شود و مشکل نقدینگی خودش را برطرف می­کند.

پس شما هم باید این کار را بکنید ما عرصه را داریم زیرساخت را داریم ابزار را داریم تولید کننده­ های ما متأسفانه از سبک­های قدیمی در این زمینه استفاده می­کنند.

من در یک فایلی در این زمینه صحبت کردم که دنیای مدرن و روش­های مدرن البته یک قسمت­هایی از آن را گفتم و بقیه قسمت هایش را نمی­شود واقعاً توضیح بدهم بر اساس چه روش­هایی کار می­کنند که بدون سرمایه و یا با کمترین میزان سرمایه در گردش دارند وارد عرصه و وارد کار می­شوند.

اگرچه ما شرکت­ هایی داریم که دارند از این روش­ها خوب استفاده می­کنند اما از نظر من می­تواند این روش­ها خیلی بهتر باشد و میزان گردش مالی بهبود پیدا بکند تا بتوانند کار بکنند.

من تولیدکننده­ هایی را دیدم از دوستان من که در خارج زندگی می­کردند در خارج تجارت می ­کردند و با این مدل تجاری آشنا بودند.

وقتی در ایران آمدند به جایی رسیدند که به قول خودش من ۶ ماه پیش قبل از این که این محصول را تولید بکنم پولش را گرفته بودم و در کارخانه خودم دپو کرده بودم یعنی پولش را داشتم و با پول مشتری خودم داشتم تولید می­ کردم و در بازاری که کارخانه ­های دیگر ورشکست می ­کردند.

این فاز دوم کارخانه­اش را راه­اندازی کرد و این نشان دهنده این است که نبوغ تجاری و یا مدل تجاری­تان را اگر عوض کنید و به روز کنید و اصلاح ساختاری انجام بدهید.

سرمایه­ ها سراغ شما می­آیند و نیازی ندارید که برای گردش نقدینگی التماس بانک­ها کنید ساختارهای مالی اشتباه را وارد سیستم­تان کنید با سودهای بسیار بالایی که کمرشکن است و اقتصاد ما را می­ شکند از این­ها بگذرید و وارد عرصه­ های جدیدتری بشوید تا بتواند خروجی­ های بهتری بگیرد.

اینجا ارقام صادراتی ما را می­ دهد و نشان می­دهد که در حدود ۶۰۰ میلیون دلار ما حجم صادراتی­مان تا سال ۹۶ بوده که عدد خیلی خوبی است و حجم توناژی آن را هم که بخواهیم بگوییم نزدیک به ۲۰۰ هزار تن ما ظرفیت صادرات شکلات و شیرینی و کیک و امثال این­ها داشتیم که اکثراً عراق و افغانستان پاکستان آذربایجان و امارات بوده و متأسفانه ما خیلی روی بازارهای دورتر کار نکردیم.

در صورتی که امروز می ­توانستیم اکثر کشورهای دنیا را در این زمینه تأمین کنیم و خیلی مشتری­ های بیشتر و بهتری داشته باشیم حالا به علت­های مختلف ما این ظرفیت­ها را داریم اما واردش نشدیم اما شما می ­توانید این بازارهای درجه یک را که خیلی اعداد بزرگتری دارند را بدست بیاورید.

جلوتر در مورد اعداد گزارش­هایی خواهم داد که خواهید دید که اکثر صادرات ما به عراق بود و افغانستان دوم و پاکستان سوم بوده و آذربایجان و سایر کشورها و این سایر کشورها اعداد نسبتاً خوبی شامل حالشان می ­شود که خب نشان می­دهد که تنوع کشورهای دیگری هم که ما کالا می ­فرستیم هست و ما می ­توانیم از این ظرفیتها هم استفاده کنیم.

واردات شیرینی و شکلات

در مورد واردات هم از آن طرف ما ۶۰۰ میلیون دلار صادرات می­ کنیم و حجم وارداتمان در سال ۹۶ نزدیک به ۴۰ میلیون دلار بوده و این منطقی است و یک سری محصولات فوق لوکس در بازار ایران جایگاه به دست آوردند.

آلمان ترکیه هلند امارات و لهستان جزء کشورهایی هستند که محصولات فوق لوکس خودشان را مخصوصاً در حوزه شکلات به ما می­دادند و ما هم در کشورمان قاعدتاً منطقی است که هر مقدار که صادرات داشته باشیم یک مقداری هم باید واردات داشته باشیم چون همه چیز را نباید خودمان تأمین کنیم بلکه باید مشتری­ های خودمان را در این بازار پیدا کنیم.

نسبتاً حجم واردات­مان هم تا سال ۹۶ در حال افزایش بوده و اکثر کشورهای وارد کننده ما ترکیه و آلمان بوده که ما از این کشورها وارد می­کردیم.

امارات که در این جا زده از کشورهای دیگر به امارات می­ آمده خود امارات تولید کننده اکثر شکلات­ها نبوده اما نشان دهنده این است که وقتی بیشتر از ۲۲ میلیون دلار از ترکیه و آلمان می ­آمده ما رقیب خیلی خوبی در این زمینه داریم مثل ترکیه.

الان ما بهشت صادراتی خودمان را داریم و متأسفانه از این فرصت­ها استفاده نمی­ کنیم اگر استفاده کنیم خیلی شرایط ایده ­آلی در حوزه صادراتی پیدا می­ کنیم امیدوارم که این شرایط برای همه پیش بیاید تا دوستانی که در تجارت دارند کار می­ کنند بتوانند روز به روز کار تجاری خودشان را بهبود بدهند.

آمار صادرات جهانی شیرینی و شکلات در سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ را اگر نگاه بکنیم ۹۳ هزار و ۴۰۰ میلیون دلار اعداد صادراتی کل دنیا بوده که در این زمینه کار می­کردند و آلمان فرانسه بلژیک و آمریکا دارند کار می ­کنند و این کشورها تنها شکلات درجه یک تولید نمی­ کنند و شکلات­های درجه دو و سه ­ای هم تولید می ­کنند که در بازار عرضه می ­شود.

جالب است بدانید که در این ۵ تا کشور ترکیه اصلاً دیده نمی ­شود و در این زمینه اصلاً فعالیتی نکرده و بعضی از کشورها در دوره­ های مختلف جایگاه ­های خودشان را عوض می­ کنند و بین همین ۵ تا کشور عمده صادراتش هست.

این نمودار صادرات جهانی است و در حال افزایش بوده و این عدد ۹۳ هزار میلیون دلار یک عدد بسیار بالایی است و شما فرض کنید که این عدد یک دهم آن هم اگر مشمول هر کدام از این کشورها بوده باشند نزدیک به ۹ میلیارد دلار صادرات می­ کردند و کشور ما نسبتاً جایگاه خوبی دارد.

اگر ۹ میلیارد ۱۰ میلیارد کشوری صادرات می­کرده و ما ۶۰۰ میلیون دلار حجم صادرات­مان بوده ما یک دهم آن کشورها هستیم و این نشان می­ دهد که صنعت ما استانداردهایش با استانداردهای جهانی خوب است و نزدیک است و می­توانیم کارمان را توسعه بدهیم و باید روی آن کار کنیم.

وقتی در یک کشوری زیر ساخت­های تولید در این شرایط  بهبود دارد و بسیار خوب دارد پیش می ­رود ما می­ توانیم از این­ها استفاده کنیم در قسمت واردات هم اگر ما نگاه کنیم دنیا هم در آن عدد ۹۲ میلیارد دلار هم واردات کشورهایی که دارند کار می­کنند آمریکا آلمان چین انگلیس و فرانسه جزء وارد کننده­ های عمده هستند.

همین طوری که اکثر کشورهایی که صادر کننده هستند واردات هم به نسبت خودشان دارند و چین یکی از کشورهایی هست که در این زمینه خوب واردات می­ کند و باید آمار این کشور را هم بررسی کنیم ولی درگیر آمارها نشوید و من بیشتر اینکه آمارها را می­ گویم دنبال این هستم که نکات را به شما بگویم.

سعی کنید خیلی در آمارها عمیق نشوید چون اگر عمیق بشوید مشکلی که برایتان ایجاد می­ کند این است که به جای این که به کار بپردازید به جای این که به عملیات­ واقعی بپردازید به متدهای ما بپردازید چون متدهای ما بر اساس تقاضا است نه بر اساس عرضه.

آمارها میزان عرضه را در دنیا نشان می­دهند عرضه این جوری است این جاها دارد مصرف می­شود و بر اساس مصر­ف­ها دارد به شما پیشنهاد می­ دهد که کجاها کار کنید.

در صورتی که ما این مدل را قبول نداریم مدلی که ما قبول داریم مدلی است که می ­گوید ما بر اساس تقاضا باید در دنیا حرکت کنیم به خاطر همین بیس کارمان را گذاشتیم وب و براساس یک رفتار تو دنیا داریم کارمان را پیش می­ بریم تا بتوانیم مشتری­ های خودمان را پیدا کنیم.

نوسانات موجود در قیمت نهاده­ های تولید و افزایش قیمت نهایی محصولات به نظر من مشکلات خیلی مهمی نیست که دارد مطرح می­کند.

مدل ساختارهای کارخانه­ های ما متأسفانه به خاطر اینکه وارد پروسه­ های بهبودی خودشان نشده هنوز این جریان را ندارد یعنی ما در صنعت شکلات­مان در آن بسیار پول است چون بازار داخلی مصرف کننده­ هایش خیلی زیاد است و این نقدینگی خیلی زیادی به تولید کننده­ های شکلات در بازار داده.

اکثر شرکت­های تولیدکننده­ ی شکلات و کیک و کلوچه و امثال این­ها روش­های مدرن بسیار خوبی در حوزه بازاریابی شبکه ­ای مویرگی دارند و نه نتورک مارکتینگی.

منظور از بازاریابی شبکه­ ای همان مویرگی است و یک وقت اشتباه نشود که باز گفته شود که این آقا گفته با شبکه ­ای کار می­ کنیم سیستم بازاری بسیار مویرگی بسیار استاندارد خوبی دارند بازاریاب­های حرفه­ای دارند و من خیلی وقت­ها دیدم که مشاورهای خارجی داشتند که به آنها کمک می­کرده مداوم پرسنل خودشان را آموزش می ­دهند مداوم از روش­های مختلف تشویقی استفاده می­ کنند کاملاً روش­های فروش­شان اکثراً استاندارد شده و کاملاً به سمت الگوهای بسیار خوب پیش می­رود.

اما در حوزه صادرات خارجی خودشان خیلی کار نکرده ­اند و بیشتر تقاضاهایی که نشان می­دهد در تقاضاهایی بوده که کشورهای همسایه در اثر حضورشان در بازار ایران تقاضا ایجاد شده نه در اثر بازاریابی ­شان در بازارهای خارجی و مدلهای بازاریابی برای بازارهای خارجی خیلی کم دارند.

البته بعضی از این­ها به عنوان نمایندگی در کشورهای همسایه ساختار ایجاد کردند که نمایندگی­ هایشان بیاید کار کند اما خب می­توانستند خیلی سیستم­ هایشان را بزرگتر از این بچینند و ساختارهای نمایندگی­ هایشان را بزرگتر از این بگذارند.

چون مدل­هایی که دارند کار می ­کنند سنتی است قاعدتاً نمی ­توانند تأمین اعتبارات لازم را برای این کار داشته باشند و خیلی راحت پیش بروند.

اعدادی که می ­خواهند در این زمینه بگذارند باید چند ده میلیارد هزینه بگذارند تا خروجی بگیرند در صورتی که با یک عدد خیلی کمی ما در ساختارهای­مان داریم خروجی­ برایشان ایجاد می ­کنیم.

نمایشگاه های شیرینی و شکلات

نمایشگاه بین المللی ایران امارات نمایشگاه گلفود امارات یکی از نمایشگاه­ های معروف است که بعضی از این­ها سالیانه شرکت می­کنند که به نظر من به نسبت هزین ه­ای که می­کنند منطقی نیست و روش­های خیلی قوی­تری وجود دارد که باید روی آن تمرکز کنند.

نام شرکت­های مختلف و انجمن­های آنها را نشان می­دهد که بعضی از این­ها خیلی معروف هستند مثل شیرین عسل و امثال این­ها آناتا آیدین شونیز این­ها بسیار برندهای معروفی در ایران هستند که دارند کار می­کنند و هم روی برندینگ­شان خیلی کار کردند.

آی سودا باراکا مینو صنایع مینو که دولتی هست و دارد کار می­کند و شوکوپارس که برندهای معروفی هستند و دارند کار می­کنند این­ها روی برند سازی­ هایشان خیلی هزینه کردند و روی کارشان خیلی هزینه کردند و هنوز متأسفانه درآمدهایی که داشتند همه ناشی از دوره­ای بوده که مردم ما غیر از تلویزیون و پنج تا کانالی که داشتند چیزی نداشتند.

ما خیلی از محصولاتی مثل مینو را در همان دوره شناختیم کلاً پنج تا شبکه تلویزیونی بود صبح که روشن می­کردی شب تمام می­شد کانال دیگری نبود.

قبل ­تر از آن هم که کلاً یک شبکه بود که با همان یک شبکه و حالا دو شبکه باید می­گذراندیم که خیلی ما به این تجربه این یک شبکه را نداشتیم و آن­هایی که سن­شان بیشتر است تجربه­اش را داشتند و این­ها در آن دوره تبلیغات تلویزیون کردند و توانستند برندهای خودشان را جا بیندازند اما امروز متأسفانه دارند جایگاه خودشان را از دست می­دهند به خاطر اینکه به سمت روش­های مدرن تبلیغاتی نمی­روند.

سوال: اگر یک برندی را و یک اسمی را ما از تأمین کننده بخواهیم روی محصولش حک کند امکان صادراتش هست؟ یعنی بحث صادراتش با توجه به این که ثبت شرکت هم ندارم ایراد نمی­گیرند لب مرز در گمرک که محصول چون ثبت شده نیست نمی­شود آن را صادر کرد؟

✅ جواب: اکثراً گمرک به یک سری از کالاها ایراد نمی­گیرد بعضی از کالاها لازمه ثبت اجباری علامت تجاری هستند ولی بعضی از کالاها نیستند گمرک اکثراً کاری نمی­گیرد بعضی از کالاهای صادراتی که اصلاً گمرک کانتینر را نگاه نمی­کند فقط تو اظهار می­کنی می­روی سند را می­ گیری و می­روی اصلاً هیچ کاری ندارد.

بعضی­ها را می­رود کانتینر را نگاه می­کند که این علامت تجاریش این جوری هست یا نیست؟ خیلی کم گیر می­دهند معمولاً در صادرات به این مباحث خیلی سخت نمی­گیرند یا مگر این که حجم کارتان خیلی کم باشد یا مگر این که ترخیص کارتان حرفه­ای نباشد و بخواهد یک کم کار را معطل کند من در تجربه ­هایی که داشتم خیلی موارد برندهای مختلفی زدم ایرادی نگرفتند بعضی موارد هم ایراد گرفتند.

قانوناً این است که مواد غذایی و محصولاتی که شامل ثبت اجباری علامت تجاری هستند باید مدارک ثبتی­شان ارائه بشود اما در خیلی از موارد ایراد نگرفته­ اند.

سوال: چون محصولات توانبخشی هست ممکن است ایراد بگیرند؟

✅ جواب: نه محصولات توانبخشی را ایراد نمی­گیرند به احتمال ۸۰ ۹۰ درصد می­گویم که ایراد نمی­گیرند چون محصول شامل ثبت اجباری علامت تجاری نیستید.

سوال: اگر یک زمانی ایراد بگیرند آن وقت این مراحل سخت است و به این کشیده نمی­شود که محصول بخواهد دوباره برگردد و اسم بخواهد عوض بشود.

✅ جواب: چرا ممکن است این دردسرها را داشته باشد.

سوال: اگر یک شخصی یک محصولی این جا خریداری کرده و بخواهد برای یکی از بستگان در خارج از کشور ارائه کند این چه طور روال کارش سخت است و یا می­تواند راحت انجام دهد؟ چمدانی نیست و در یک جعبه یک در یک.

✅ جواب: نه این چنین چیزها دیگر صادرات نیست پست است هدیه است گیفت است و پست محسوب می­شود یک مدل هم هست که حالا زیر ۱۰۰۰ دلار که اظهار می­شود آن هم هست که ارزش زیر ۱۰۰۰ دلار داشته باشد در این زمینه می­توانیم در نظر بگیریم که آنها امور گمرکی آن چنانی ندارد یعنی بدون کارت بازرگانی می­شود اظهار کرد اما اساساً در این حجم­ها صادرات حساب نمی­شود مثل یک گیفت است مثل یک هدیه است.

سوال: یک محصول خشکبار را می­خواهیم صادر کنیم تا هم حالا تجربه ­ای نداریم و جدیداً هم وارد آراد شدیم چند تا سوال در مورد همین محصول دارم یکی از تاجرهای هندی که در این زمینه کار نمی­کرده راغب کردیم که از طریق یکی از واسطه ­ای این کار بشود که صادرات بادام را از ایران داشته باشد.

سوال من این است که قرار است هفته آینده قرار است به ایران بیایند و برای اولین بار است که راغب شدند که تشریف بیارند ما کارت بازرگانی نداریم و تأمین کننده ­های این بادام تقریباً تمام­شان من را می­شناسند و من هم آن­ها را می­شناسم و داریم با آنها کار می­کنیم آیا ما شرکت ترخیص پیدا کنیم برای به اصطلاح محصول­مان یا کل کار را به همان تأمین کننده­ هایی بسپاریم که خودشان هم امکان صادرات دارند؟

کدام یک بهتر است؟ حجم کالا پارت اول فعلاً ۲۰ تن بوده و قرار است هر ماه ادامه پیدا بکند حجم کار خیلی بالاست و من فکر می­کنم در حدود ۳۰ ۴۰ میلیارد تومان در هر بار بشود.

✅ جواب: بهتر است که بسپارید به دست همان تأمین کننده­ هایتان که اظهار کنند چون ارزش کالایتان اگر بیشتر از یک میلیون یورو باشد باید یک مقدار از این ارزش کالایتان را در سامانه نیما عرضه کنید و این خودش دردسر ساز است.

قسمتی از آن را تقریباً از یک تا ۳ میلیون یورو ۳۰ درصد را باید به سامانه نیما عرضه کنید و یک مقدار دردسر ساز است و به خاطر عرضه کردن در سامانه نیما و نرخ مصوبی که دارد اما بقیه آن نه در کمتر از یک میلیون یورو یک چنین چیزی ندارد که بخواهید انجام بدهید.

بهتر است در حجم­های بالا بسپارید به همان تأمین کننده­ هایتان که این کار را انجام بدهند یا این که بندازید گردن خود مشتری فعلاً تا وقتی تجربه­ های کوچک نداشتید وارد عرصه ­های بزرگ و کارهای پر فشار نشوید.

سوال: سایت ما رتبه­اش خیلی بالاست و تقریباً تمام مشتری­ هایی که ما داریم صادراتی هستند و سایت­مان فارسی هست ولی مشتری­ های خیلی زیادی شکر خدا داریم و چاره­ای نداریم غیر از این که وارد این کار بشویم.

سوال دوم این که ما در این زمینه تأمین کننده زیاد داریم منتها نمی­دانیم که پیش کدام ببریم و هنوز دقیق انتخاب نکردم که قرار است چند روز دیگر بیایند و هنوز خودم انتخاب نکردم که پیش کدام ببرم بهتر است؟

سوال من این است که ما برای این که آدرس تأمین کننده­ ها را هم طبیعتاً به مشتری­ های خارجی قاعدتاً نباید بدهیم برای این­که از دستشان می­دهیم ما چیکار بکنیم؟ کجا قرارداد بنویسیم؟ به هتلشان در اصفهان برویم؟

✅ جواب: نه مشتری می­خواهد جنس را در این حجم کار ببیند باید با او بروید کالا را به او نشان بدهید بعد هم با تأمین کننده­تان قبل آن هماهنگ کنید و بگویید ما با هم همکاری می­کنیم و ببیند اگر همین تأمین کننده­تان نتوانست کار کند باید با یکی دیگر کار کنید تا بتوانید آن کسی که بهترین رفتار را می­تواند با شما داشته باشد بهترین برخورد را با شما داشته باشد استانداردترین برخورد را دارد آن را به عنوان تأمین کننده­تان انتخاب کنید این یک چیز معمولی است

سوال: در همین شیوه فرض کنید که من یک تأمین کننده عمده هستم انتخاب کردم و کار را خواستم به خودش بسپارم آیا من در سود معامله با او شریک بشوم یا نه بگویم من بار را از شما می­خرم و بعد به مشتری می­دهم؟ قاعده کار چیست؟ چون قرار نیست این خرید یک بار اتفاق بیفتد و قرار است هفته­ای یک کانتینر یا دو هفته­ای یک کانتینر خریداری بشود این جا قاعده کار چیست؟

✅ جواب: بستگی به شرایط شما دارد قاعدتاً شما در هر معامله­ای یک قیمتی می­خرید یک قیمتی می­فروشی بهترین حالت این است که شما خودتان پول را دریافت کنید تا بتوانید خودتان هم پول را پرداخت کنید و برای اینکه این کار انجام بشود در چند مرحله باید انجام بشود.

چون پول قاعدتاً در ایران نیست که بخواهد یک بار جا به جا بشود و تدریجی باید از طریق کشورهای دیگر جا به جا بشود صراف­ها جا به جا کنند و این مشکلات را دارد.

اما همه این­ها قابل انجام است و بهتر است خود شما مستقیم در سیستم باشید تا روی کار نظارت داشته باشید و سودتان را از حساب خودتان بردارید و این نباشد که بخواهید شماره حساب تأمین کننده را مستقیم بدهید و تا کالا را مستقیم ندیدید پول ندهید تا کالا آماده نشده و رؤیت نشده به همین راحتی پول ندهید حالا اگر کسی هم قدیمی هست برای خودش است.

شما باید حواستان به این باشد که هر کاری  حساب کتاب دارد و اگر بخواهید بی­محابا پولی را جا به جا کنید و پولی را پرداخت کنید بدون این که کالا را رؤیت کنید همیشه این ریسک وجود دارد که دچار ضرر و زیان بشوید یا اتفاقات ناخوشایندی برای شما بیفتد.

سوال: یعنی ما مشتری را وقتی در کارگاه بزرگ آن آقا می­بریم قراردادی که می­نویسیم بین من و خود این آقای هندی باید قرارداد نوشته بشود؟

✅ جواب: بله شما به عنوان تأمین کننده خودت پول می­گیری خودت پول را جا به جا می­کنی در این کار باید این طور رفتار کنی یا مگر این که تأمین کننده ­ات باید خیلی قوی باشد خیلی باید خوب باشد که در یک مواردی بوده که بچه­ ها تأمین کننده­شان بسیار خوب بوده و کارشان را با تأمین کننده ­شان پیش بردند.

سوال: تأمین کننده ما بسیار قوی است و از دوستان قدیمی هست ولی خیلی با هم صمیمی نیستیم و در این زمینه نمی­دانم که در این کار چطور رفتار خواهد کرد؟

✅جواب: به هر حال دوستی با کار فرق می­کند من دوستی داشتم که ۱۰ سال با من دوست بود آخر هم پول من را خورد و رفت دوست خیلی خوبی بود با او دوست هستم اما کار با او نمی­کنم یعنی ۱۰۰۰ تومان کف دستش نمی­گذارم چون می­دانم ته آن ضرر است.

سوال: تأکید من بیشتر روی این مسئله است که اولین معامله عمده ما هست و خیلی راه و چاه را بلد نیستیم آیا این جا ما قرارداد را خودمان با آن هندی ببندیم؟

✅ جواب: قرارداد ندارید شما یک دانه پروفرما نهایتاً دارید که یک پیش فاکتور است و پرداخت طبق آن باید انجام بشود وارد پروسه قرارداد نمی­توانید بشوید چون اصلاً تعهدات قراردادی ندارید یک پروفرما است و شما می­گویید یک بار خرید کن بعد در مورد قرارداد با هم صحبت بکنیم هنوز یک بار خرید کرده قرار دادی بسته نمی­شود یک بار من به تو کالا بدهم با تو کار کنم بعد در مورد قرارداد با هم صحبت می­کنیم.

سوال: مثل این که وارد یک فروشگاه می­شوی و جنسی می­خری یا همان موقع باید پولش را بدهی یا این که تقسیط می­شود در ۳ تا؟

✅جواب: بله شما سریع وارد قرارداد نشوید تا حد امکان با کسی وارد قرارداد نشوید بگویید یک بار از ما خرید بکن همدیگر را بشناسیم بعد در مورد قرارداد لانگ ترم (Long term) بلند مدت صحبت بکنیم.

سوال: پس چیزی نوشته نمی­شود فقط در مورد قیمت ما صحبت کنیم؟

✅ جواب: پرفورما زده می­شود فاکتور یا همان پروفرمای اینویس زده می­شود که من همان پروفرمای اینویس را گفتم چطور آماده کنید یک پروفرمای استاندارد به او می­دهید و طبق آن پرداخت خارجه برای شما انجام می­دهید این روشش است.

سوال: ما چطوری می­توانم قیمت محصولات­مان را در بازار کشورهای دیگر بدانیم در چه رِنجی هست و چقدر هست و دیگر اینکه قوانین گمرکی کشورهای مقصد را در رابطه با محصولات خودمان بدانیم که مثلاً در کشور عراق در پاکستان در اروپا چه قوانینی حاکم است برای ورود محصولات ما این­ها را از کجا می­توانیم مطلع بشویم؟

✅ جواب: اول از همه قیمت محصول شما در کشورهای مختلف به چه درد شما می­خورد؟ ما باید مشتری که می ­خواهد با ما ارتباط بگیرد به او قیمت خودمان را که می­توانیم عرضه کنیم و با حداکثر سودی که می­ توانیم به او اعلام می ­کنیم دو تا فیدبک داریم از او یا می­ گوید خوب است یا می­گوید بد اس.

اگر بگوید خوب است خب می­فهمی که قیمتت باز هم جای اضافه کردن دارد و اگر بگوید بد است می­فهمی که باید قیمتت را کاهش بدهی اما اگر بگویید بد است بعضی موقع­ها برات می ­کنند اصطلاحاً اکسپلی می­ کنند توضیح می­ دهند که مثلاً در ایران فلان شرکت با این نرخ می­دهد.

قیمت­ها اکثراً نهفته است قیمت­های آن کشور به صورت واقعی را می­ شود از یک سری موارد گمرکی بدست آورد اما چون اطلاعاتی که در گمرک­ها اکثراً استفاده می­شود اطلاعاتی است که غیر واقعی است آن را نمی­شود ملاک قرار داد مثلاً من الان نمی ­دانم قیمت خودروی سوناتا یا سانتافایی که از کره می­ آید قیمت واقعی آن در کره چند است؟

چون شرکت­هایی که وارد می­ کنند قیمت رویش را می­ بندند که ما نتوانیم پیدا کنیم یک جوری هست که قیمت واقعی آن با آن چیزی که من حتی از امارات می­خرم متفاوت است پس باید در حوزه کالای شما ملاک شما فقط بر اساس تقاضاهایی که می­آید به آن­ها قیمت بدهید.

یک بار مثلاً اولین بار که می­خواهید قیمت بدهید با یک سود بالایی حتی ممکن است دو برابر قیمت بدهید عیبی ندارد بعد مشتری می­گوید خوب است یا بد است بعد با مشتری اکسپلی می ­کنید صحبت می­ کنید مذاکره می­کنید مشخص می­کنید که قیمت­تان چرا خوب باشد؟ چرا بد؟

بعضی از بچه­ ها در یک حوزه­ای کار می­ کردند مثلاً فلان محصول را می ­خواستم به آمریکا بفرستم مشتری من در آمریکا گفت این محصول من را ببین این نمونه آمریکاییش است و دارد انقدر پایین­تر می­ دهد و خب برای من مشخص شد که این محصول در آمریکا قابل عرضه نیست ولی در فیلیپین اندونزی مالزی من ۳ برابر حتی آن مدل آمریکاییش می­ توانم گران­تر بفروشم و مشتری خودش را دارد.

پس این­ها همه به این بر نمی­گردد که شما بخواهید در این زمینه تحقیق کنید یا هزینه کنید من این مدل تحقیقات به نظرم هزینه ­های اضافه است و شما فقط با یک ارتباط ساده می­توانید از آن استفاده کنید.

نکته بعدی این که اصلاً لازم نیست وارد امور گمرکی بشوید خود مشتری­ ها به شما اطلاعاتش را می­دهند مشتری به من زنگ زده مثلاً از تانزانیا دارالسلام من فلان محصول را می­خواهم این محصول باید روی آن BV باشد BV یک نوع استاندارد است BV استانداردش را بزنید می­توانید این کار را انجام بدهید.

یکی دیگر زنگ زده من فلان محصول را می­خواهم باید روی آن HTS باشد فلان گواهی­نامه را باید داشته باشد فلان استاندارد را داشته باشد خب ما بر این اساس فهمیدیم که باید این استاندارد آماده بشود و به او ارائه بدهیم و وارد امور گمرکی آن کشور هم نمی­شوم.

چون اگر وارد امور گمرکی آن کشور بشوم دیگر نمی­توانم به کسب و کار بپردازم دیگر نمی­توانم کارم را با همان کیفیت پیش ببرم و از آن خروجی بگیرم.

ما به عنوان یک تاجر و شما به عنوان یک تاجر که وارد این حوزه می­شوید اصلاً به ترم­های D نپردازید اصطلاحاً ترم­هایی که بعد از گمرک است به ترم­های CIS,CPT,CIP,CIF,CFR بپردازید که قبل از گمرک است و وارد امور گمرکی نشوید که هزینه­ های آن برای شما خیلی زیاد هست.

سوال: این برای زمانی هست که ما مشتری از آن طرف داریم و شما می­گویید که مشتری همه چیز را به شما می­گوید ولی اگر بخواهم برای یک سری اطلاعات اولیه و بحث ­های بازاریابی این­ها را بدانم مثلاً فلان کشور چه نوع بسته بندی می­خواهد؟ آیا به صورت فله هم اجازه ورود محصولات ما را هم می­دهد یا نه؟

✅جواب: اصلاً نیازی نیست شما در این حوزه وارد بشوید اجازه بدهید خود مشتری­ ها به شما اطلاعات می­دهند. من تمام اطلاعاتی که از کشورهای مختلف از مشتری­ ها در زمان­های مختلف می­گرفتم از خودشان می­گرفتم و به خودشان می­دادم.

یکی به من از بنگلادش زنگ می­زد که من از فلان جا فلان سهمیه انرژی را برای من تأمین کردند برای فلان محصولی که می­خواهیم بخریم یکی دیگه که زنگ می­زد من می­گفتم سهمیه انرژی­تان را دادند؟ می­گفت: شما از کجا می­دانید؟

شما وقتی شبکه­ تان را گسترش بدهید و ساختار ارتباطی­تان را درست کنید و مدلی را که ما داریم می­گوییم اجرا کنید بعد از یک مدتی می­بینید که شما نزدیک به ۳۰۰۰ نفر دارید که با آنها ایمیل و مکاتبه می­کنید و چند صد نفر هستند که با روش­های مختلفی با شما مکاتبه می­کنند ارتباط می­گیرند و هر روز یک تعداد زیادی آدم با شما صحبت می­کنند و همه این­ها داده ­ها را به شما می­دهند و همین جوری که  شما الان به خاطر ارتباطاتی که داری می­دانی در فلان شهر فلان محصول را می­خرند فلان بسته بندی را خوش­شان می­آید

در فلان شهر بالا شهرشان این­جور می­خرد و پایین شهرشان ­این­جور می­خرد فلان کارخانه­ ها این مدلی می­خواهند چون خودت این اطلاعات را از آنها گرفتی اصلاً لازم نیست هزینه کنی وقتی بگذاری و زمان بگذاری انرژی­تان را بگذارید در این جهت که بیشتر دیده بشوید بیشتر ارتباطات بشود ارتباطات خودش به شما اطلاعات می­دهد.

سوال: خواستم در مورد پاکستانی ­ها بدانم که رفتارهای تجاریشان به چه صورتی است؟ نحوه پرداخت­هایشان؟ نحوه خریدهایشان؟ و چه چیزهایی برایشان مهم است در حوزه کفش و کیف و محصولات چرمی کلاً.

✅ جواب: من چند مورد دوست پاکستانی داشتم بسیار مردان خوبی بودند البته کار ندارم مردان غیر خوب هم آنجا زیاد دارند و بسیار تاجرهای قَدَری بودند من یک تاجری می­شناختم که در ایران در زمینه گوشت کار می­کرد و یک شریکی داشت که تقریباً ۳۰ سال بود که در ایران داشت با او معامله می­کرد.

حجم معاملات و بده بستان یعنی در حدود ۱۰ ۱۵میلیون دلاز یا این از او طلب داشت و یا او از این طلب داشت و انقدر سرمایه دار بودند که با هم کار می­کردند و همه چیز هم بر اساس همان مکاتبات و مذاکرات لفظی بود و اصلاً هیچ کاغذی برایشان مهم نبود رفت و آمد زیاد می­کنند.

تجارت زیاد می­کنند و راحت اعتماد می­کنند ولی باید یک سری اصولی برایشان داشته باشید یعنی اصولی که بتوانید نظرشان را جلب کنید داشته باشید با بعضی از کشورهای دیگر فرق دارند مشتری بعضی از کشورها خیلی چانه زن هستند هندی­ ها خیلی چانه می­زنند بعضی کشورها مشتری­ های فیک و تقلبی زیاد دارند مثلاً آفریقایی­ ها فیک و تقلبی زیاد دارند و خیلی سخت می­شود با آنها کار کرد و خدمات زیر ساختی­شان برای ارسال کم است اما پاکستانی ­ها این جور نیستند.

مردم پاکستانی شرایط امنیتی خیلی سختی دارند یعنی شما با مردم پاکستان که کار کنید متوجه می­شوید که زندگی در کشورشان برایشان سخت است مداوم امنیتی مداوم بررسی و مسائل مختلف و سطح رفاهی­شان پایین است اما تاجرهایشان خوب کار می­کنند.

اینکه بخواهم بگویم تاجرهایشان اخلاق خاصی دارند خیلی سخت است چون صنف­های متفاوت اخلاق­هایشان متفاوت می­شود شما باید با آنها ارتباط خوب بگیرید دوستانه و صداقت در این قضیه مهم است دنبال دک و پز نیستند خودشان ساختارهای ساده­ای دارند سیستم­های ساده­ای دارند یعنی شما ممکن است بروی یک تاجری و ببینی که یک دفتر خیلی معمولی نشسته و داره کار می­کند و در همین دفتر روزانه ۱۰ میلیون دلار معامله می­کند.

به پول الان ۱۵۰ میلیارد تومان در روز معامله می­کند ولی خیلی ساختارش ساده است بعضی از کشورها این­جور نیستند بعضی از تاجرها این مدلی نیستند ولی پاکستانی­ ها نه ساختارهای نسبتاً خوبی دارند می­شود با آن­ها کار کرد ولی باز هم باید حواستان به آنها باشد.

سوال: در مورد قیمت­ها به پاکستانی­ ها باید قیمت پایین بدهم؟

✅ جواب: باید روی قیمت­ها پیش بروید قیمت­ها را ابتدائا بالا بدهید فیدبکش را می­گیرید و می­گوید بالاست بگذارید شما حداکثر سودتان را مطرح کنید خیلی نگران نباشید در بعضی از کالاها چون عرضه کم است و ارتباطات صادراتی کم است آنها که وارد کار صادرات انگلیسی و کارهای انگلیسی می­شوند مشتری­ هایشان کاملاً انگلیسی هستند و به سایت فارسی اصلاً دسترسی ندارند.

این­ها خیلی عددهای بهتری از شما می­خرند اما شما اکثرتان یک سری ساختارهایی متأسفانه دارید که با زبان فارسی می­خواهید پیش بروید با زبان فارسی در ایران می­خواهید مشتری صادراتی پیدا کنید بله پیدا می­شود اما این­ها واسطه­اند و به بازار داخلی دسترسی دارند بلاخره  قیمت­های داخلی را دارند اما مشتری صرفاً خارجی این جوری نیست.

سوال: من یک سه ماهی هست که روی یک محتوایی کار می­کنم که متأسفانه سه ماه هست همان محصول وارد نمی­شود چون متأسفانه وارداتی است و خیلی زنگ خورم زیاد است و می­گویند بابت این که این محصول را برای ما فراهم کن و من متأسفانه نمی­دانم چی باید جوابشان را بدهم چون اصلاً پیدا نمی­شود.

می­شود من با یک وارد کننده بخواهم ارتباط بگیرم؟ و این­که چون سرمایه سنگینی هم بابت این موضوع می­خواهد ارتباطی می­شود راهکاری توصیه ه­ای هست که بشود با یک وارد کننده خارجی صحبت کرد که بتوان در این زمینه با ما همکاری داشته بشود؟

✅ جواب: در بازار الان اگر کسانی که دارند کار می­کنند و به هر علتی تأمین کالایشان در بازار با مشکل مواجه شده بالاخره تأمین کننده­ای پیدا می­شود که این کالا را بخواهد برای شما وارد کند.

شما باید دنبال تأمین کنند­ه ­های دیگر بگردید و منتظر باشید که یک تأمین کننده پیدا کنید که کالا را داشته باشد یا به روش­های مختلف وارد کرده باشد و به محض اینکه وارد شد به متقاضی­ ها ارائه کنید و یک فرصت پلکانی خوب برای رشد و شکوفایی شما ایجاد می­کند

پس این که خودتان هم بخواهید وارد پروسه وارداتش بشوید کار بسیار سختی است و اصلاً پیشنهاد نمی­کنم و ریسک بسیار بالایی هم دارد در مورد پروسه ­های واردات و پیدا کردن سرمایه گذار جداگانه صحبت خواهیم کرد اما فعلاً در موردش صحبت نمی­کنیم.

امیدوارم که این کلاس برای شما مفید واقع شده باشد و بتوانید از آن استفاده کرده باشید نکات را بیشتر در نظر بگیرید به آمارها زیاد توجه نکنید سعی کنید از نکات برای این که کارتان را توسعه بدهید.

اگر می­خواهید مشتری خارجی واقعی پیدا کنید باید به زبان انگلیسی بنویسید با Google Translate (گوگل ترنسلیت) می­شود کار کرد اما آن چیزی که ما می­خواهیم نمی­شود با خیلی بیشتر از این و بهتر از این کار شود و باید درک کنید نحوه رفتار مشتری­ ها و نحوه برخورد مشتری­ ها تا بهترین خروجی­ ها را در کارتان بگیرید و چیزی که وجود دارد همین هست.

پس این مدل کار را پیش ببرید تا خروجی­ هایتان را بهبود بدهید و بتوانید سطح کارتان را افزایش بدهید مدل­های فکری­تان را هم عوض کنید خیلی دنبال این نباشید که فقط و فقط با همین مشتری­ های داخلی زندگی­تان را بگذرانید حتی اگر مثلاً ماهی ۲۰ میلیون ۳۰ میلیون ۵۰ میلیون درآمد دارید زندگیتان را به همین­جا متوقف نکنید.

این درآمدهای امروز امروز هست ممکن است فردا نباشد اگر پایتان را در بازار جدید گذاشتید و مشتری­ های جدید پیدا کردید ساختارتان متفاوت می­شود کسی امروز در بازار داخلی بهترین جایگاه­ ها را دارد خیلی هم خوب می­فروشد ماهی ۵۰ میلیون ۱۰۰ میلیون هم درآمد دارد خداروشکر اما دوست عزیز! امروز یک دفعه ممکن است جایگاهت را از دست بدهی.

اگر بازار جدیدی و مشتری­ های جدیدی پیدا کردی همیشه چند جایگاه چند مدل کاری برای خودت داری فردا روز ده نفر دیگر وارد حوزه کاری شما می­شوند و رقیب تو می­شوند.

تو بخواهی با یکی دوتا با ۱۰نفر بخواهی رقابت بکنی سخت می­شود اما اما همه این افراد از بازار خارجی غافل شده­اند چیزی که شما به دست می­آوری و آن­ها بدست نمی­آورند و این فرصت برای شما هست شمایی که چند سال است که داری کار می­کنی این را درک کن و وارد بازار خارجی بشو فرصت­هایت را از دست نده.