آیا می دانید ایران ۹۰% از گونه های گیاهان دارویی را داراست؟ و پتانسیل بسیار بالایی برای تصاحب بازارهای جهانی مهمترین گیاهان دارویی را دارد.
در چند سال اخیر در صادرات گیاهان دارویی رشد چشمگیری داشته ایم. گیاهان دارویی: گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندامهای آنها حاوی ماده ی موثره است.
در ایران بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاه شناسایی شده نزدیک به ۲۳۰۰ گونه از گونه‌های گیاهی ایران در ردیف گیاهان دارویی و معطر قرار دارند، از این تعداد گونه گیاهی، ۴۵۰ گونه جزو گیاهان دارویی به‌شمار می‌آیند و تعدادی از آنها در عطاری ها به فروش می رسند.
صادرات گیاهان دارویی
مهمترین گیاهان دارویی صادراتی ایران در سال های اخیر شامل: زیره سبز، آویشن، بادرنجبویه، انیسون، بابونه، اسفرزه، بومادران، گل ختمی، زوفا، مریم گلی، کتیرا، آنغوزه، شیرین بیان، تلخ بیان، مورد، برگ کنار، سقز، علف گاوزبان، آنغوزه و گل ساعتی، باریجه، زدو، موسیر، مستکی، وشا، انچوچک، گز علفی، شکر تیغال، حنا و انزروت است.
سهم تجارت جهانی از محصولات گیاهی دارویی حدود ۱۲۴ میلیارد دلار و سهم ایران از این میزان ۴۴۰ میلیون دلار است که میتوان گفت صرفاً ۰٫۴ درصد از کل تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی است.
عمده صادرات گیاهان دارویی
زعفران، شیرین‌بیان، صمغ‌های طبیعی و عرقیات و گلاب بیشترین اقلام صادراتی ایران به سایر کشورها محسوب می شود. بالاترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی متعلق به زعفران است، که ۱۰۸ هزار هکتار زعفران در سطح کشور کشت می شود.
بعد از زعفران نیز زیره ها، رازیانه، موسیر، گل محمدی، گشنیز و شیرین بیان نیز بیشترین سطح زیر کشت و صادرات را به خود اختصاص دادند.
گیاهان دارویی از محصولات مناسب برای صادرات هستند، به این دلیل که تنوع بسیار بالایی دارند و گونه های بسیاری از این محصول در ایران وجود دارد.
وضعیت صادرات گیاهان دارویی
زیره سبز، آویشن، بادرنجبویه، انیسون، بابونه، بومادران، گل ختمی، مریم گلی، کتیرا،آنغوزه ایران و شیرین بیان از مهمترین گیاهان دارویی هستند. این محصولات بیشتر به کشورهای آلمان، آمریکا، انگلستان، فرانسه، مجارستان، پاکستان، هند، چین و برخی کشورهای دیگر صادر شده اند.
سهم ایران از تجارت گیاهان دارویی
در سال میلادی ۲۰۱۸ سهم ایران از تجارت گیاهان دارویی ۴۴۰ میلیون دلار بوده، این در صورتی است که کل تراکنش واردات گیاهان دارویی در جهان به حدود ۱۲۴ میلیارد دلار می رسد چنین عددی بسیار شگفت انگیز است و نشان می دهد که برای تاجران گیاهان دارویی فرصت های نابی وجود دارد.
اهمیت تنوع گیاهان دارویی در ایران
تنوع بالای گیاهان دارویی در ایران، برای کسانی که می خواهند به سراغ تجارت این محصول بروند، هم پارامتر مثبت حساب می شود و هم پارامتر منفی. پارامتر منفی در تجارت گیاهان دارویی، ممنوعیت صادر کردن بعضی از گونه های گیاهان دارویی است. صادرات گونه هایی مثل ریشه رناس، ریشه چوبک، ریشه کاسنی، ریشه ختمی و سورنجان ممنوع است.
طبیعی است که گونه‌های در حال انقراض و یا گونه هایی که از ذخایر ژنتیکی کشور محسوب می شوند، جزء اقلام غیر مجاز یا ممنوعه صادراتی باشند.
پارامتر مثبت تجارت گیاهان دارویی، پوشش دادن ذائقه تمامی مردم دنیا توسط بازار ایران است.
کشورهای بسیاری در تمام قاره های دنیا هدف صادراتی انواع گیاهان دارویی ایران هستند، کما اینکه بسیاری از آن ها را نام بردیم. این مسئله یک امتیاز مثبت به شمار می رود که می توانیم از آن برای فروش انواع گیاهان دارویی استفاده کنیم.
صادرات گیاهان دارویی به روسیه
بازار روسیه می تواند هدف خوبی برای صادرات گیاهان دارویی باشد؟ همانطور که می دانید به دلیل اقلیم سرد و سخت روسیه، گونه های گیاهی کم و ناچیزی در این کشور کشت می شود و روسیه تقریبا تمام نیاز خود به محصولات کشاورزی را از سایر کشورها، به‌خصوص ایران وارد می کند.
بنابراین این فرصت برای تاجران ایرانی مهیا است که بتوانند کشورهایی مثل روسیه را به‌راحتی شناسایی کنند و با برند سازی و تبلیغات صحیح، جایگاه خودشان را در بازار این گونه کشورها پیدا کنند.
ظرفیت های بازار امارات
کشور امارات می تواند مقصد مناسبی برای فروش گیاهان دارویی ایران باشد، اما به چه دلیل؟ بازار این کشور چه مزایایی دارد؟ اگرچه امارات تقریبا هیچ تولید و صنایع تولیدی ندارد، اما امروز به یکی از کشورهای متبحر در صنعت بسته بندی دنیا تبدیل شده است.
اماراتی ها یا به عبارت دیگر، تاجرانی که در امارات فعالیت می کنند، تولیدات کشورهای اطراف را به‌صورت خام و فله می خرند و با تغییرات اندکی در بسته بندی، این محصولات را به نام کشور خودشان در بازار جهانی عرضه می کنند.
امروز قدرت بسته بندی حرف اول را در افزایش فروش، برند سازی و تبلیغات می زند و تاجران تیزهوشی که در کشور امارات اقامت دارند، از این مسئله به خوبی استفاده می کنند.
ظرفیت تولید گیاهان دارویی در کشور
نکات شگفت انگیزی در مورد گیاهان دارویی ایران وجود دارد. بیش از نود درصد گونه های دارویی موجود دنیا، در ایران پرورش داده می شود و تا کنون بیش از هشت هزار گونه گیاه دارویی در ایران شناسایی شده است.
بنابراین می توانیم به خوبی در بازار صادراتی گیاهان دارویی قدم بگذاریم. از سوی دیگر، ایران کشوری است که اقلیم آن توانایی تولید و کشت بیشتر گیاهان دارویی را دارد.
بنابراین ما می توانیم از ظرفیت های اطراف خود به خوبی استفاده کنیم. اگرچه ما نتوانستیم در صنعت بسته بندی مثل کشور امارات قدرتمند شویم و از این ظرفیت استفاده کنیم، اما می توانیم از ظرفیت هایی که در فله فروشی این محصولات وجود دارد، بهره مند شویم و بازار کشورهای اطراف را قبضه کنیم.
گیاهان دارویی مناسب برای صادرات
وقتی از گیاهان دارویی صحبت می کنیم، منظور ما فقط زعفران نیست، اگرچه بالاترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی در ایران به زعفران تعلق دارد و حدود ۱۰۸ هزار هکتار از مزارع کشور را دربر می گیرد.
بعد از زعفران، انواع زیره ها، رازیانه، موسیر، گل محمدی، گشنیز و شیرین بیان بیشترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی را به خودشان اختصاص داده اند.
تا به حال در مورد زعفران مسائل بسیاری گفته شده است. به دلیل اشباع بازار زعفران و رقابت بالا در تجارت این محصول، برندسازی برای زعفران بسیار مشکل است، بنابراین به شما پیشنهاد می کنیم اگر می خواهید روی گیاهان دارویی کار کنید، به سایر گونه ها به جز زعفران فکر کنید و ذهن خود را از این محصول دور کنید تا از ظرفیت های سایر گیاهان دارویی بهره مند شوید؛ چون گیاهان دارویی به غیر از زعفران هم ظرفیت های تجاری و صادراتی بسیاری دارند و ذهن تاجران موفق باید به سمتی برود که ذهن عموم مردم به آن گرایش ندارد. گیاهان دارویی در گمرک جهانی با کد تعرفه (HS Code) به شماره ۱۲۱۱۹۰ شناخته می شود.
وضعیت بازار جهانی
آمار صادرات گیاهان دارویی هدف شناسایی رقبا در بازار جهانی است. رقم کل صادرات: ۱,۷۰۵,۰۰۳,۰۰۰ دلار میزان رشد پنج ساله ارزش هر واحد: ۱۱- درصد میزان رشد یکساله ارزش هر واحد: ۲۵- درصد میانگین فاصله از کشور وارد کننده: ۳,۸۳۱ KM آمار واردات گیاهان دارویی هدف شناخت متقاضیان و پتانسیل ها در بازار جهانی است. 
رقم کل واردات: ۱,۷۱۱,۰۰۳,۰۰۰ دلار میزان رشد پنج ساله ارزش هر واحد: ۱۱- درصد میزان رشد یکساله ارزش هر واحد: ۱۳- درصد میانگین فاصله از کشور صادر کننده: ۴,۳۰۹ KM
کشورهای صادرکننده گیاهان دارویی
چین بیشترین میزان صادرات گیاهان دارویی با سهم ۱۷ درصدی در بازار جهانی را دارا است. کشور هند با ۸ درصد، مصر با ۷ درصد و اسپانیا ۵ درصد در رتبه های بعدی قرار دارند.
در واردات گیاهان دارویی آمریکا با ۹ درصد بیشترین میزان واردات در جهان را دارد پس از کشورهای آلمان، هنگ کنگ و انگلستان قرار دارند، برخی از این کشورهای وارد کننده بعد از واردات این محصول خود مجدد آن را صادر یا Re Export می کنند.
نرخ رشد کشورهای وارد کننده
انگلیس هم از نظر رشد پنج ساله و هم یکساله دارای بالاترین بازار رو به رشد در جهان است. اسپانیا، هلند، سوئیس و ایتالیا در بازار رو به رشد در پنج سال اخیر داشته اند.
آمریکا، هنگ کنگ و چین تایپه نیز در یک سال گذشته دارای بازار رو به رشد می باشند.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود تا شعاع ۴ هزار کیلومتری توانایی صادرات به بیش از ۴۰ کشور را دارد.
تحلیل پتانسیل صادراتی گیاهان دارویی
آلمان، آمریکا، چین، ایتالیا،اسپانیا، هند،روسیه، ژاپن و مالزی همگی از ظرفیت های صادراتی بالایی برای صادرات گیاهان دارویی هستند. در خاورمیانه امارات، عراق، ترکیه، عمان و قطر می توانند مورد توجه تاجرین این محصول قرار گیرند.
میزان ظرفیت صادراتی گیاهان دارویی
چین، هند، ایتالیا، افغانستان و اندونزی دارای ظرفیت باقیمانده برای صادرات گیاهان دارویی هستند، آلمان، امارات، پاکستان، اسپانیا و عراق از بازارهای اشباع شده برای این محصول هستند و انتخاب آن ها به عنوان مقصد صادراتی سودآوری خوبی ندارد.
روسیه با توجه به موقعیت آب و هوایی و سرد سیر بودن آن نیز مقصد صادراتی خوبی برای این محصول است.
بهترین مقصدهای صادرات گیاهان دارویی از ایران با توجه به میزان پتانسیل صادراتی و آسان بودن روابط تجاری دو کشور را کشورهای چین، هند و افغانستان دارا هستند.
ایران نزدیکترین ارتباط صادراتی را با عراق دارد. بازار آمریکا بیشترین ظرفیت تقاضا را برای صادرات این محصول دارد. چین بیشترین تفاوت بین پتانسیل صادرات و صادرات واقعی را از نظر ارزش نشان می دهد، ظرفیت باقیمانده صادرات به ارزش ۸۴۷ هزار دلار است.
چگونه در تجارت موفق شویم؟
نکته بسیار مهم در تجارت گیاهان دارویی که رعایت آن برای همه تاجران ضرورت دارد، بحث برندسازی و تبلیغات است.
به سراغ هر محصولی که بروید، اگر تبلیغات و برندسازی صحیح و درستی برای آن محصول نداشته باشید، حتی اگر تولیدکننده ای بسیار قوی باشید، نمی توانید محصولات خود را بفروشید، ما در مجموعه آراد برندینگ به شما کمک می کنیم تا برای محصولات خود برند سازی و تبلیغ کنید، به خوبی دیده شوید و مشتریان زیادی برای محصولات خود پیدا کنید، برای اطلاع از نحوه تبلیغات و برند سازی کافی است با یکی از مشاوران ما در ارتباط باشید و پاسخ تمام سوالات و ابهامات خود را از او دریافت کنید.